Duitsland verjaagt het recessiespook. En neemt de eurozone op sleeptouw

Onverwacht smaakt nog zo lekker. Duitsland is dus niet in een recessie gesukkeld, niettegenstaande de doemberichten de voorbije weken de bovenhand haalden. Uit cijfers van het Duitse bureau voor statistiek blijkt dat de Duitse economie in het derde kwartaal met 0,1 procent is gegroeid. Analisten hadden een nieuwe krimp verwacht in het derde kwartaal. Dat zou hebben betekend dat de grootste economie van de eurozone in een recessie zou zijn beland. In het tweede kwartaal kende de Duitse economie immers nog een daling van 0,2 procent.

“Vooral de auto-industrie in Duitsland werd de voorbije maanden zwaar geraakt, onder meer door de vertraging in Azië met China op kop”, zegt Koen De Leus, hoofdeconoom van BNP Paribas Fortis. “Het is voor het eerst in jaren dat de autoverkoop een echte krimp kende. Duitsland werd bijgevolg midscheeps getroffen.” Die terugval veroorzaakte ook in onze contreien economische schade bij bedrijven als Punch, X-Fab of Melexis, die alle toeleveranciers zijn voor de industrie.

Dat Duitsland, die als locomotief voor de eurozone wordt gezien, terug aanknoopt met groei, hoe schamel ook, is een zegen. Vooral als pragmatische opsteker voor de hele eurozone. “Dit wijst erop dat de Duitse industrie wellicht de bodem heeft bereikt, en er opnieuw ruimte is voor een groei. Weliswaar een trage groei, maar toch”, zegt De Leus. Carsten Brzeski, ING-econoom, is gereserveerder. “Ondanks enige verlichting op de korte termijn zijn er nog steeds weinig redenen om overdreven opgewekt te zijn.” Brzeski acht het onwaarschijnlijk dat er alsnog een krimp komt in het vierde kwartaal, maar hij ziet wel een gevaar voor een stagnatie, of een nulgroei. 

Al blijft de vaststelling dat de Duitse werkloosheid met 3,1 procent rond het laagste niveau schommelt in bijna veertig jaar. Ook hebben Duitse consumenten er nauwelijks iets van gemerkt dat het economisch wat minder ging, gezien de fors gestegen consumptie-uitgaven. Ook de Duitse fabrieksorders gingen er in september met zowat 1,3 procent vooruit ten opzichte van de vorige maand.

‘Locomotief’

De locomotief lijkt zich krakend op gang te trekken. En de andere Europese wagonnetjes haken moedig aan. Zo is de economie van de Eurozone in het derde kwartaal met 0,2 procent gegroeid ten opzichte van het voorgaande kwartaal, meldt het Europees statistiekbureau Eurostat op basis van een nieuwe raming. Daarmee was de groei van het bruto binnenlands product even sterk als een kwartaal eerder. Wie riep daar ook al weer dat Europa afstevende op een economische winter?

Al zijn er, toegegeven, individueel grote verschillen. Vooral Nederland en Frankrijk vallen op omwille van hun economische veerkracht. Vergeleken met een kwartaal eerder dikte het Nederlandse bruto binnenlands product met 0,4 procent aan. Dat is gelijk aan de groei in de twee voorgaande kwartalen. Vooral met dank aan de Nederlandse consumenten, die alles bij elkaar 1,6 procent meer uitgaven dan in dezelfde periode vorig jaar.

Maar de echte verrassing is Frankrijk, dat de wisselbeker als motor van de Europese economie lijkt over te nemen uit de Duitse handen. Precies een jaar nadat de gele hesjes het land lamlegden, lijkt Frankrijk op weg om een van de snelste groeiers van 2019 te gaan worden. In het derde kwartaal steeg het bruto binnenlands product met 0,3 procent, hetzelfde percentage als in het eerste en tweede kwartaal. Met dit tempo zal de Franse economie volgens de voorspellingen van de EU met 1,3 procent groeien, vergeleken met 1,1 procent voor de hele EU en 0,4 procent voor Duitsland. The Economist noemde Frankrijk onlangs het enige lichtpuntje in de Europese economie. 

La Douce France heeft minder last van de handelsoorlog, de terugval van de Chinese groei en de brexitperikelen dan andere grote economieën in Europa. Dat komt omdat de Franse economie een meer op zichzelf gekeerde markt is: de Fransen zijn vooral afnemers van wat ze zelf produceren. Wijn, kaas, auto’s: het label ‘made in France’ is er prominenter dan in andere landen. “Het economisch herstel is ook te danken aan de hervormingen van president Emmanuel Macron”, zegt De Leus. “Frankrijk plukt nu de vruchten van zijn beleid. Ook al was dat in eigen land omstreden.” 

De koopkrachtverbetering die Macron doorvoerde na de protesten van de gele hesjes leidde ertoe dat de Fransen weer wat meer ruimte hadden voor uitgaven. Ook de werkloosheid daalt: van 9,1 procent vorig jaar tot 8,5 procent nu. In 2022, als de termijn van Macron afloopt, zou de werkloosheid moeten zijn gedaald naar minder dan 7 procent.

En wat met ons land? “Dat staat middenin het herstel in Duitsland en de op dreef zijn de economieën van Nederland en Frankrijk”, zegt De Leus. “Wij zijn letterlijk het gemiddelde. Al is de Belgische economie veel veerkrachtiger dan algemeen werd verwacht.” In het derde kwartaal groeide de economie met 0,4 procent, tegenover 0,3 procent in het tweede kwartaal en een nulgroei in het eerste. “En als de langzame dooi in het handelsconflict tussen de VS en China zich doorzet, ziet de nabije toekomst er nog een stuk beter uit. Al blijft de wispelturigheid van Trump een baken van onrust.”