France surveillance… Franse fiscus gaat sociale fraude opsporen via Facebook

In Frankrijk is het wetsvoorstel 57 goedgekeurd. Het gaat om een zeer controversiële wet. Ze biedt fiscale instanties de mogelijkheid om sociale media en andere digitale platformen te monitoren. Op die manier wil men eventuele aanwijzingen van fiscale fraude opsporen.

De Franse staat creëert volgens critici op die manier een algemeen surveillancesysteem. Men stapt af van het vermoeden van onschuld en gaat niet langer op zoek naar bewijzen van fraude bij verdachte individuen. Wel gaat men volgens tegenstanders van de wet iedereen bespieden en alles naar boven halen wat naar fiscale fraude kan ruiken. Het zou dus gaan om een ingrijpende ommekeer van de logica van het bestaande controlesysteem.

De Franse fiscus en de douane krijgen dus de toelating om gegevens die op sociale media circuleren te verzamelen. Denk daarbij aan foto’s op Facebook, Instagram, Twitter, etc. Daarna controleert de fiscus die data door er algoritmes op los te laten.

De zaak Shakira

De bevoegde minister Gerald Darmanin (foto) zegt met de wet voornamelijk Fransen te willen opsporen die in het buitenland vertoeven om zich aan het Franse belastingstelsel te onttrekken. Door hun posts op sociale media te traceren zou men kunnen bewijzen dat ze meer dan 183 dagen per jaar (een half jaar plus een dag) in Frankrijk vertoeven en dus wel degelijk belastingplichtig zijn.

[Dat overkwam bijvoorbeeld in Spanje de bekende Colombiaanse zangers Shakira. Die hangt een monsterboete van meer dan 20 miljoen euro boven het hoofd. Ze beweerde namelijk meer dan 183 dagen per jaar in de Bahamas te verblijven, terwijl de Spaanse fiscus via haar posts op Instagram en informatie die de kapper van Shakira doorspeelde kon bewijzen dat ze wel degelijk meer dan de helft van het jaar in Spanje vertoeft en dus daar belastingen verschuldigd is.]

Maar daar blijft het niet bij. Ook websites waar verschillende partijen samenkomen met als doel de aankoop en verkoop van goederen en diensten in praktijk te brengen, zullen worden gecontroleerd. Denk daarbij aan zoekertjessites of sites waar tweedehandsgoederen worden verhandeld.

Dat de wet is goedgekeurd is opmerkelijk. De Franse Commission informatique et libertés (Cnil) waakt bij onze zuiderburen over de privacy. Die had eerder een negatief advies geformuleerd.

De Franse fiscus maakt ondertussen steeds meer gebruik van ‘datamining’ om massale hoeveelheden gegevens te verwerken. Dat is een praktijk waarbij men door middel van algoritmen gericht gaat zoeken naar verbanden tussen verschillende gegevensverzamelingen. Sinds 2017 wordt ‘datamining’ bij 5% van alle fiscale controles ingezet. Volgens de bevoegde minister moet dat aantal in 2021 oplopen tot 50%.

Meer