Van vissersdorp tot megastad met 15 miljoen inwoners: maak kennis met Shenzhen, de technologie­hoofdstad van China

U krijgt er een beetje een stijve nek van: rondlopen in Shenzhen en staren naar de ontelbare wolkenkrabbers is niet goed voor lijf en leden. U valt van de ene in de andere verbazing, ik vermoed dat het zo ook moet zijn geweest voor bezoekers van Amerikaanse steden, een eeuw geleden. De soms gewaagde architecturale hoogstandjes in Shenzhen zijn meestal hoofdkwartieren van technologiebedrijven. Niet toevallig, want de Zuid-Chinese stad is het Silicon Valley van China, hier zit de crème de la crème van de Chinese IT, EV en AI. Wie al duizelt van deze afkortingen, even geduld, straks meer. 

Amper veertig jaar geleden was Shenzhen een vissersdorp met zowat 30.000 inwoners, gelegen aan een baai die uitgeeft op de Zuid-Chinese Zee. Maar vanaf de jaren tachtig begon het oord aan een dramatische transformatie. De toenmalige leider Deng Xiaoping – aan de macht gekomen na de dood van de communistische voorman Mao Zedong in 1976 – had besloten om te beginnen met economische hervormingen. 

Van vissersdorp tot megapolis

Kapitalisme was niet langer taboe, ondernemen werd aangemoedigd, en westerse bedrijven mochten zich voortaan vestigen in speciaal daartoe bestemde zones in het oosten en het zuiden van het land. Shenzhen, met zijn ligging vlak bij (het toen nog Britse) Hongkong, was een ideale plek om te experimenteren met de politiek van hervormingen en openheid. De stad groeide en bloeide, en werd steeds imposanter. Vandaag wonen er niet minder dan 15 miljoen mensen in Shenzhen. (lees voort onder de foto’s)

Shenzhen veertig jaar geleden: een vissersdorp waar enkele tienduizenden mensen woonden
Shenzhen vandaag: een megapolis met meer dan 15 miljoen inwoners

Aanvankelijk waren het vooral fabrieken die voor werkgelegenheid en groei zorgden. Daar werden producten gemaakt bestemd voor de westerse markt. Eerst goedkope kleren en elektronica, geleidelijk aan meer kwalitatieve goederen. En dan, in het vorige decennium, kwam de switch naar de hoogtechnologische productie. Die was een tijdlang gebaseerd op gekopieerde westerse knowhow, maar daarna werd de technologische innovatie steeds meer de vrucht van eigen onderzoek en ontwikkeling. 

Hoogtechnologische ontwikkelingen

Die zogenoemde R&D (research and development, of onderzoek en ontwikkeling) zou het handelsmerk worden van de business in Shenzhen. Het begon met bedrijven die zich op de markt van het internet storten. Hoewel het "world wide web" – zoals het ooit werd genoemd – in China door de overheid wordt gecontroleerd en gecensureerd, geraakten de Chinezen al snel verknocht aan de geneugten van het online-universum. En de Chinese bedrijfswereld volgde, met ontelbare producten en toepassingen. Information technology (IT) en internet werden toverwoorden in China. En ze werden ook een bron van astronomische inkomsten voor de ondernemingen die erachter zitten. (lees voort onder de foto)

Neem nu Tencent. Er zal bij u misschien geen belletje rinkelen, maar dit is een van de grootste internetbedrijven ter wereld. En het (bij de sinofiele fijnproevers) meest bekende product van Tencent is Weixin – of WeChat, zoals het in het Engels heet. Aanvankelijk was dat gewoon een communicatiemiddel voor op de smartphone, een beetje zoals WhatsApp. Geleidelijk aan kreeg de Chinese app meer functies. Vandaag kunt u er niet alleen berichten en foto’s of filmpjes mee versturen, maar zoveel meer. Vooral de integratie met de bankrekening van de gebruiker zorgde voor een verbluffende ommekeer. 

Giganten veroveren niet alleen China, maar stilaan ook de wereld

WeChat is eigenlijk vooral een betaalmiddel geworden. Met de fameuze QR-code (dat vierkantje met oneindig veel kleine zwarte en witte vlakjes) betaalt u alles en overal in China. Geen cash meer in de zakken. Een buitenlander die in een Chinese winkel of waar dan ook nog een bankbriefje bovenhaalt wordt aangekeken alsof hij/zij van Mars komt. 

Tickets voor de trein of voor het vliegtuig bestellen, een tafel in het restaurant reserveren, iemand anders terugbetalen, het gebeurt allemaal via WeChat (of de concurrent Alipay). En dat legt Tencent natuurlijk geen windeieren. De aanblik van het hoofdgebouw in Shenzhen laat niets aan de verbeelding over. (zie foto hieronder en lees verder).

De skyline van Shenzhen, met links het hoofdkwartier van internetgigant Tencent

Een andere technologiereus in Shenzhen is BYD. Wie in Brussel woont, heeft misschien al een van de ruim twintig elektrische taxi’s van het bedrijf zien rondrijden. BYD is de afkorting voor Build your Dreams. Begonnen in de jaren negentig als batterijproducent, legde het bedrijf zich vanaf het midden van het vorige decennium toe op de bouw van auto’s. Aanvankelijk in het goedkopere personenwagensegment, maar stilaan kwamen er ook autobussen, vrachtwagens en andere transportmiddelen bij. 

Elektrische auto’s, bussen, vrachtwagens en... monorails

Zowat tien jaar geleden sloeg BYD schoorvoetend de weg in naar de elektrische voertuigen. EV, zo klinkt het in het automobieljargon. Dat schoorvoeten verdween helemaal toen de Chinese overheid – als onderdeel van de strijd tegen de verstikkende luchtverontreiniging – de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energie massaal ging ondersteunen. BYD kreeg vleugels. 

Vandaag is het bedrijf de grootste producent van elektrische voertuigen ter wereld, met 220.000 werknemers en onderzoekscentra over heel China én in het buitenland, onder meer Frankrijk, Brazilië en Japan. BYD verving de volledige vloot van dieselbussen in Shenzhen door elektrische exemplaren, en de 22.000 elektrische taxi’s die er rondrijden zijn vrijwel allemaal van hetzelfde merk. Er rolden ook elektrische vrachtwagens van de band. Voor de toekomst richt de onderneming zich op monorails, voor gebruik in stedelijke gebieden.

Bekijk hier een bijhorende reportage uit "Het Journaal" en lees voort onder de video:

Videospeler inladen...
Skyshuttle op de campus van BYD in Shenzhen

Wie toekomstgerichte technologie zegt, die denkt aan kunstmatige intelligentie, of AI. Een bijzonder ruim begrip, met oneindig veel toepassingen, waarvan we op dit ogenblik nog geen flauw benul hebben in welke richting het kan gaan. Een beetje zoals in de begindagen van de smartphone, toen velen wel beseften dat dit toestel een ingrijpende verandering in ons leven zou teweegbrengen, maar zonder te weten wat dat precies zou betekenen. 

Steeds menselijker robots, Made in China

In Shenzhen krioelt het dan ook van de AI-bedrijven. Neem nu de robotproducent Cambot. Daar maken ze plastic poppen, in grootte iets meer dan de helft van een gemiddelde mens. Beweeglijk en grappig, helemaal zoals het cliché van de robot dat al decennia meegaat in stripverhalen en sci-fi. Maar die geautomatiseerde mannetjes of vrouwtjes kunnen echt al veel. Niet alleen dansen met sierlijke arm- en handbewegingen, maar ook redelijk natuurlijk de trap opgaan. En vooral: ze communiceren steeds meer op menselijke wijze. (lees voort onder de foto)

En zo kunnen die robots worden ingezet om te helpen in het huishouden, in het onderwijs of de gezondheidszorg, in banken of in hotels (het hele incheckproces en zelfs de begeleiding naar de kamer kan door een robot gebeuren). Toekomstmuziek, zegt u? Wel, Cambot verkocht in enkele jaren tijd al zowat 100.000 exemplaren van zijn robot. Die kan er voor elke klant anders uitzien, hij of zij is modulair – in onderdelen – samengesteld. Ik zag hier niet alleen tientallen robots bij de producent zelf, maar ook al in winkelcentra of op de luchthaven.

Huawei en 5G. Of is het al 6G?

Een verhaal over Shenzhen kan niet zonder een paar woorden over Huawei. Vooral onder jongeren waren de smartphones van Huawei al enkele jaren populair. Maar het technologiebedrijf werd helemaal wereldberoemd dankzij de boycot die in gang werd gezet door president Trump. De 5G-installaties van Huawei kunnen worden gebruikt voor spionage en dus mogen ze niet worden geïnstalleerd in de VS, zo luidde de richtlijn van de Amerikaanse overheid. Google mag zijn Android-besturingssysteem voor mobiele telefoons niet meer installeren in nieuwe toestellen van Huawei. (lees voort onder de foto)

Het bedrijf voelde de weerslag. Maar het laat zich naar eigen zeggen niet van slag brengen. Patriottisme in China zorgde ervoor dat het marktaandeel van Huawei onder de Chinezen drastisch groeide tegenover buitenlandse smartphones. Begin november werd een begin gemaakt met de uitrol van 5G in China. En intussen zijn ze in de onderzoekscentra van Huawei al bezig met de ontwikkeling van 6G, waarover nog vrijwel niets bekend is, behalve dat het nog meer data zal kunnen verwerken dan het toch al supersnelle 5G.

En zo valt over Shenzhen en zijn techbedrijven nog oneindig veel meer te vertellen. Jammer eigenlijk dat de Belgische economische missie niet even naar het Chinese Silicon Valley in het zuiden trekt. De ogen van de deelnemers - vooral degenen die voor het eerst naar China komen - zouden daar nog meer opengaan dan in Peking en Shanghai. Een volgende keer misschien? Of eigenlijk hoeft het ook niet. De slimme bedrijfsleiders en andere delegatieleden, die gaan zelf wel naar Shenzhen. En niet alleen om naar de wolkenkrabbers te kijken.

Bekijk hieronder een reportage uit "Het journaal."

Videospeler inladen...

Meest gelezen