Al een maand wordt de revolutie in Chili met harde hand de grond ingestampt

Al een maand barst een niet te stoppen vulkaan uit en spuit zijn lava over het hele land. De bubbel van de Latijns-Amerikaanse droom is gebarsten. Al een maand stroomt de onvrede door de straten van het langste land ter wereld. De chilipeper is onverteerbaar geworden. 

Al een maand vraagt de Chileense bevolking waardigheid en heeft zij hoop op een betere en gezondere samenleving voor iedereen. De socio-economische Chileense brok wordt niet meer geslikt. Al een maand komt het Chileense volk elke dag op straat. De druppel heeft de emmer doen overlopen. 

Al een maand wordt de Chileense revolutie met harde hand de grond ingestampt. Al een maand eist de Chileense burgeroorlog zijn slachtoffers. Al een maand wordt de Chileense samenleving overspoeld met water en traangas afkomstig van tanks. De communisten roepen de revolutie uit. Russische inmenging! Cubaanse inmenging! 

Al een maand vernielt het volk zijn eigen infrastructuur. De puist is gebarsten en de etter blijft stromen. Al een maand is er in Chili heel wat aan de gang. Al -bijna- een maand en vanavond is het volle maan. Op dit punt en niet verder zeiden de Chilenen halt.

Het zou een leuk spelletje zijn om dit paginalang te laten doorgaan. Of beter: laten we elke zin apart tussen aanhalingstekens zetten, in een groot -soms krullerig, soms schreeuwerig- lettertype en er een foto bij zetten van een moeder en haar kind met de Chileense vlag.

Of van jongeren bij een vuur op straat, of van politiegeweld en burgers in de boeien, of van straatgraffiti met veel scheldwoorden, of van alle Chilenen die een oog zijn verloren, of van een leeggehaalde supermarkt, of van de brandende stad -als in een (post apocalyptische) film, of van een jonge vrouw oog in oog met een militair, of van alle doden die al zijn gevallen, of van de vreedzaam protesterende massa van 1.2 miljoen mensen op Plaza Italia op 25 oktober, of van een verwoest metrostation, of van een massa mensen met gitaren die "El derecho de vivir en paz" van Victor Jara zingen, of van een man aan zijn tv gekluisterd, of. En dan raden van welke nieuws- of radiozender of sociale media dit afkomstig is. Wie best combineert, wint.

(Lees verder onder de video waarin VRT NWS-journaliste Ann Baccaert meer uitleg geeft over het protest in Chili)

Het hangt er steeds van af hoe je het omschrijft. Perspectief is belangrijk, niet enkel tijdens het schrijven, maar ook tijdens het leven. En daarmee bedoel ik wel degelijk de bewust -en tijdens sommige dagen minder bewuste- handeling die wij leven noemen: als werkwoord. Elke persoon leeft zijn eigen realiteit, waaraan zijn hoogst persoonlijke perspectief verbonden is. Dat is voor elkeen belangrijk om steeds in het achterhoofd te houden.

Sommigen onder ons scheppen er wel eens graag mee op empathisch te zijn, maar als het hen goed uitkomt, zijn ze dat heel wat minder en zetten ze alle punten in op alleen de selectieve werkelijkheid te zien: hun eigen, hoogst persoonlijke, hoogst individuele werkelijkheid. Tien op tien. Of in het Chileense puntensysteem: zeven op zeven. 

Net daarom voel ik mij gewrongen hierover te schrijven. Ik woonde op 18 oktober, de dag dat de metroprotesten tot een hoogtepunt kwamen en het deksel van de snelkookpan het plafond bereikte omdat er niemand in de keuken oplettend was geweest, een dikke 3 maanden in Chili. Het was een zonnige dag. Chili was de drempel naar de lente opgestapt.

En misschien zou deze dag ooit ook als figuurlijke Chileense lente worden bestempeld. Ik bracht een deel van de namiddag nietsvermoedend door met een Chileense klasgenoot. Tegen zevenen besloot hij zich naar huis te verplaatsen, wat steeds een traject van een dik uur is vanuit Santiago. 

Ik wandelde een kwartiertje naar huis. Ik koos die dag voor de straat langs de winkel en niet langs het metrostation. Daar zou ik later blij en boos tegelijk over zijn: ik had misschien een glimp kunnen opvangen van de protesten, ik was misschien in de problemen geraakt. 

Ik had zin in zwarte chocolade. Daar zou ik later over denken dat ik een zesde zintuig heb, want een dag later werd de supermarkt leeggeroofd, en dat is zowat de enige plaats waar je zwarte chocolade vindt. Het moment dat ik thuis kom, dringt de realiteit door. (Zou dat normaal niet omgekeerd moeten zijn, of hoe werkt dat nu ook al weer met die buiten- en binnenwerelden?) 

(lees verder onder de afbeelding)

Ik check alle mogelijke nieuwssites, maar besef nu ook dat ik niet weet welke Chileense pers als -hoe zegt men dat dan- kwaliteitspers wordt bestempeld. Ik vraag aan Google "protestas Santiago hoy" en voel me een domme Europeaan. Alle "evade" protesten in de metro zijn uit de hand gelopen door zwaar politiegeweld. Een studente in het Centraal Station is geraakt door een politiekogel in haar been. Het metrostation vlak bij de universiteit is verwoest. In het voor mij dichtstbijzijnde metrostation is een brand aan de gang. 

Verschillende gebouwen in het centrum staan in brand. Het openbaar vervoer ligt plat. Mensen geraken niet naar huis. Er worden geen of onduidelijke cijfers vrijgegeven. Whatsapp draait overuren. Mijn gsm moet opnieuw worden opgeladen. Mijn klasgenoot bericht mij over zijn weg naar huis. Verzint hij dit? Is dit in een andere wereld?

Mijn mond valt open bij het luisteren van zijn bericht, en daarna valt hij nog verder open bij het volgen van de updates van die dag. Piñera beslist het leger de straten op te sturen. De avondklok wordt ingesteld. Als mijn mond op dit punt nog moest openvallen, was het hier gebeurd. "What the fuck is going on?", denk ik bij mezelf en vraag me dan af waarom ik als Vlaamse heftige gevoelens vaak in het Engels uitdruk en overal "fucking" voorzet om te benadrukken dat het fucking ernstig is.

En daarna werd het alleen maar gekker, filmischer, normaler, onwerkelijker, werkelijker, gewoner, aanvaardbaarder, onaanvaardbaarder, kalmer, heftiger. Die keer dat de overheid de metrostijging ongedaan maakte. Of wanneer Piñera zijn kabinet verving, maar er wel een paar twijfelachtige figuren bleven of bij kwamen (lees: vrouwonvriendelijk, homofoob, etc.). 

De tweede dag van de avondklok dat we met de buren uit het appartementsgebouw een tafel voor onze deur zetten en ons eten deelden, tot een halfuur na het (figuurlijk, ik wil geen misverstanden creëren) slaan van de avondklok. Die dag(en) dat de mensen twijfelden of we in een democratie leefden. 

Of die dag dat Piñera veranderingen aankondigde zoals een basisloon, de stijging van pensioenen met twintig procent -wat neerkomt op nog steeds weinig geld, aangezien ze al zo erbarmelijk laag waren-, het niet doorvoeren van een geplande elektriciteitsprijsstijging, etc. Die dag dat ik voor de eerste keer in mijn leven de effecten van traangas voelde. 

Die middag dat de APEC en de klimaattop werden afgezegd en ik daaropvolgend voor de eerste keer een bezorgde toon in de stem van mijn ouders hoorde en mij al afvroeg hoelang het nog zou duren vooraleer ik die toon zou horen; ik had al andere internationale uitwisselingsstudenten naar huis weten vertrekken. De dag dat het leger van de straten gehaald werd en de avondklok na een week werd afgeschaft.

(lees verder onder de afbeelding)

Ik heb alles willen horen, lezen, bespreken. Ik heb alles willen schrijven. Ik heb alles willen vastleggen. Ik heb mijn ogen, mond en oren gesloten. Ik heb niets willen schrijven. Ik heb niets willen vastleggen. Ik ben naar buiten gegaan en heb mij gesmeten. Ik ben binnen in bed blijven liggen. Misschien heb ik mij voor het eerst in mijn leven een beetje zwart en wit gevoeld, terwijl ik juist altijd zo’n voorstander ben van grijs. En net door deze absurde mix van wisselende gevoelens werd ik dan maar opnieuw een potje gemixt grijs. 

Waar ik heen wil, is dat mijn realiteit hier natuurlijk ook geldig is, en niet beter of slechter of representatiever of juister of fouter dan die van iemand anders die op dit moment in Chili woont. Maar deze situatie is anders voor iemand die hier al heel zijn leven woont. En nee, er schiet mij geen vollediger woord te binnen dan "anders". Net daarom verhef ik mijn stem niet te luid, maar voeg ik wel graag mijn versie toe in de grote graaipot aan werkelijkheden.

Hannah Soenens, 15/11/19, 1 maand na het begin van de Chileense opstand.