Meer dan tien jaar nadat de uitheemse roofdieren uitgeroeid zijn, zijn de darwinvinken nog steeds erg schichtig

Uit de studie blijkt dat de angstige reacties van de vinken - wat bekend staat als antipredator gedrag - nog verschillende generaties lang volgehouden werden nadat de bedreiging verdwenen was. Dat zou kwalijke gevolgen kunnen hebben voor het overleven van de vinken. 

De studie van doctor Kiyoko Gotanda, een zoöloog aan de University of Cambridge, is een van de eerste die kijkt naar de manier waarop soorten hun gedrag aanpassen na de uitroeiing van invasieve predatoren of roofdieren. 

Het onderzoek spitste zich toe op één soort van de iconische vinken van Charles Darwin, de kleine grondvink, Geospiza fuliginosa. Gezien de geschatte levensduur van grondvinken, is het onwaarschijnlijk dat de vinken die vandaag nog leven, dezelfde vogels zijn die oorspronkelijk de reactie ontwikkeld hadden om zich te beschermen tegen roofdieren. 

"Dit verrassende resultaat doet veronderstellen dat wat het ook is dat dit angstige gedrag beïnvloedt, ingewikkelder is dan enkel de aanwezigheid of afwezigheid van invasieve roofdieren", zei Gotanda. 

De Galápagoseilanden bieden een natuurlijk platform om verschillende situaties in verband met roofdieren te vergelijken. Sommige eilanden hebben nooit invasieve predatoren gekend, op andere zitten er nu nog steeds roofdieren als katten en ratten die met de mens zijn meegekomen, en op nog andere eilanden zaten er in het verleden roofdieren die nu echter uitgeroeid zijn. 

Doctor Gotanda ontdekte dat vinken op eilanden met roofdieren op hun hoede waren, en al vanop een veel grotere afstand wegvlogen van een naderende onderzoeker - die leek op een naderend roofdier - dan vinken op ongerepte eilanden waar nooit uitheemse roofdieren gezeten hadden. Dit aangescherpte antipredator gedrag vertoonden ook de vinken op eilanden waar de invasieve roofdieren met succes uitgeroeid waren, ook al was die uitroeiing al tussen 8 en 13 jaar geleden gebeurd.   

"De mechanismen voor het overdragen van het angstige gedrag doorheen de generaties moeten nog voort bestudeerd worden", zei Gotanda, "maar deze volgehouden reactie heeft gevolgen voor het evalueren van onze inspanningen voor natuurbescherming. De tijd en energie die de vinken besteden aan het zichzelf bang maken door te vluchten terwijl ze geen gevaar lopen, zou beter besteed worden aan het zoeken naar voedsel, het paren, het leggen van eieren en het grootbrengen van hun jongen."

Het verwijderen van invasieve roofdieren is vaak een onderdeel van de maatregelen die genomen worden om bedreigde soorten op eilanden te beschermen. Als we begrijpen hoe soorten hun gedrag aanpassen eens de roofdieren uitgeroeid zijn - en hoe snel dat gebeurt -, zouden we betere informatie hebben om onze inspanningen op te baseren om een bepaalde soort er weer bovenop te krijgen.

Als we de effecten begrijpen van de invloed van de mens, zoals in het geval van het introduceren van invasieve roofdieren, zou dat ons kunnen helpen om te voorspellen hoe soorten reageren op snel veranderende leefmilieus volgens Gotanda.  

Gotanda keek ook naar de gevolgen van de verstedelijking op het gedrag van de vinken en hij stelde vast dat de vogels - zoals over het algemeen gezien wordt in steden en dorpen - minder angstig waren omdat ze gewoon geworden waren aan de aanwezigheid van mensen.

Op sommige eilanden waren de 'stedelijke' vinken zelfs brutaler dan de vinken op eilanden waar nooit invasieve roofdieren gezeten hadden. Dat wijst erop dat de effecten van verstedelijking op soorten sterk genoeg zijn om de aanpassingen aan andere menselijke invloeden zoals invasieve roofdieren teniet te doen. Het zou de vinken echter ook kwetsbaar kunnen maken voor bedreigingen zoals invasieve roofdieren, die aanwezig zijn in de stedelijke gebieden op de Galápagos. 

Toen Charles Darwin de Galápagoseilanden bezocht tijdens zijn reis met het onderzoeksschip Beagle in 1835, kon hij dicht genoeg bij de vinken komen om er zijn hoed over te gooien en ze zo te vangen. De dieren waren totaal niet gewend aan mensen en ze zagen Darwin - een potentieel roofdier, hij heeft op elk eiland dat hij bezocht heeft wel een aantal vinken gedood en meegenomen - niet als een bedreiging.

Sindsdien hebben de vogels op veel van de eilanden angst ontwikkeld door de komst van zowel mensen als invasieve roofdieren zoals katten en ratten, en vliegen ze weg als ze denken dat ze in gevaar zijn. 

De studie van doctor Kiyoko Gotanda is gepubliceerd in Journal of Animal Ecology. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de University of Cambridge.