De NAVO, kwakkelend op aarde, benoemt ruimte tot nieuw werkgebied
De NAVO heeft de ruimte uitgeroepen tot vijfde operationele domein. Naast land, zee, lucht en cyberspace is nu ook de ruimte officieel bestempeld tot NAVO-gebied. Het bondgenootschap zegt geen wapens te willen lanceren. Volgens het ruimteverdrag uit 1966 is dit ook verboden.
Voor zover bekend hebben alle staten zich tot nu toe aan deze afspraak gehouden en cirkelen er geen wapens in een baan om de aarde. Wel heeft ongeveer de helft van de satellieten een militaire oorsprong, maar deze worden vooral gebruikt voor communicatie- en spionagedoeleinden. Het is niet zeker of China en Rusland geen ruimtewapens hebben.
“De ruimte is extreem belangrijk voor communicatie en navigatie, en satellieten zijn van groot belang voor alle 29 NAVO-landen”, aldus topman Jens Stoltenberg, die woensdag in Brussel van een historisch besluit sprak. Of een eventuele ruimteaanval zal worden beschouwd als een aanval op alle bondgenoten, wordt per keer bekeken, zei Stoltenberg. Hoe de NAVO zijn strategische ruimtebezit wil gaan beschermen, werd niet duidelijk.
Militaire dominantie
In de Verenigde Staten bestaat de wens voor grotere militaire dominantie in de ruimte al langer. Generaal John Hyten, hoofd van het Amerikaanse Strategische Commandocentrum Stratcom, waarschuwde enkele jaren geleden dat Amerika’s tegenstanders bezig zijn met een razendsnelle opmars in de ruimte en dat Amerikaanse militaire satellieten gevaar lopen: “We moeten een andere richting op, en snel.” Zijn waarschuwing vond gehoor: vorig jaar gaf de Amerikaanse president Trump het Pentagon de opdracht een aparte ruimtemacht op te richten.
De Amerikanen zijn vooral bang dat vijanden hun communicatie kunnen dwarsbomen of gps-signalen verstoren, waardoor Amerika’s kruisraketten bij een aanval ‘verblind’ kunnen raken. Er zijn sterke aanwijzingen dat Rusland in staat is gps-signalen te manipuleren. Zo zagen verbijsterde stuurlui van koopvaardijschepen in de Zwarte Zee enkele jaren geleden dat hun apparatuur aangaf dat ze op land waren.
Een mogelijke wapenwedloop in de ruimte kan grote gevolgen hebben. Bij de eventuele vernietiging van de satelliet van een tegenstander ontstaat een grote hoeveelheid rommel die met duizelingwekkende snelheid rondvliegt. Ter illustratie: bij snelheden van 30.000 kilometer per uur kan zelfs een schilfertje verf al een ruimteobject beschadigen. Dus wanneer grotere brokstukken van een verwoeste kunstmaan een andere satelliet raken, zal deze vrijwel zeker worden verwoest, waardoor nog meer puin ontstaat. Dit kan uiteindelijk leiden tot een ongecontroleerde vernietiging van satellieten – ook de eigen.
Existentiële crisis
De NAVO, die momenteel in een existentiële crisis verkeert, kan wel een oppepper gebruiken nadat de Franse president Emmanuel Macron het bondgenootschap begin november bestempelde als hersendood, onder meer vanwege de machteloosheid in het Midden-Oosten. Uitbreiding van het werkterrein kan een positieve impuls betekenen voor de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.
Een Duits voorstel om de politieke samenwerking in de NAVO te versterken kon woensdag rekenen op bijval van de overige 28 lidstaten. De Duitse minister Heiko Maas van Buitenlandse Zaken wil dat een commissie van deskundigen zich gaat buigen over hervorming van de militaire alliantie. Hij bepleit een “make-over”.