‘Relatief gezien doen onze leerkrachten het niet slecht’: het zijn woorden van onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) waarmee de vakbonden niet gediend zijn. Weyts maakte bij de bekendmaking van de nieuwe cijfers voorzichtig de vergelijking tussen ambtenaren en werknemers in de privé – uit de naakte cijfers blijkt dat zij nóg vaker thuis zitten wegens ziekte, en dat het ziektepercentage er tussen 2016 en 2018 ook feller is gestegen dan in het onderwijs.

Ook al zegt Weyts bezorgd te zijn omdat leerkrachten te veel noodgedwongen thuis moeten blijven wegens stress of burn-out, lijkt hij de cijfers daarmee meteen te willen nuanceren. ‘Hij vergelijkt appelen met peren, en bovendien is die vergelijking naast de kwestie’, zegt Marianne Coopman van vakbond COV. ‘Het punt is dat de psychologische belasting in het onderwijs jaar na jaar toeneemt en dat het ziektepercentage daardoor systematisch stijgt.’

Langdurige ziektes

Uit het rapport dat de onderwijsadministratie donderdag bekendmaakte, blijkt inderdaad dat het ziekteverzuim bij leerkrachten een recordhoogte heeft bereikt. Gemiddeld bleef een leerkracht in 2018 16,37 dagen thuis, tegenover iets meer dan 13,33 in 2006.

En het zijn vooral de langdurige ziektes wegens psychosociale redenen die dat gemiddelde de hoogte instuwen. Vier op de tien ziektedagen in het onderwijs zijn toe te schrijven aan stress of burn-outs. Het zijn vooral personeelsleden tussen de 56 en 65 jaar die daar ten prooi aan vallen, waardoor hun gemiddelde ziektedagen oplopen tot boven de dertig. Bij directeurs in die leeftijdscategorie is zelfs 60 procent van de ziektedagen het gevolg van stress of burn-out.

‘Heel slecht signaal’

Dat net die oudere groep in het onderwijs omvangrijker wordt, is volgens de administratie een verklaring waarom het ziekteverzuim nu zo stijgt. ‘Een heel slecht signaal’, zegt Koen Van Kerkhoven van vakbond COC. ‘Die mensen vallen meer en meer uit terwijl we net langer voor de klas moeten staan. Er zijn dringend maatregelen nodig om de carrière aantrekkelijker te maken. Zeker op het einde van de loopbaan, zodat de mensen het langer volhouden. Anders dreigt het lerarentekort alleen maar groter te worden.’

De vakbonden wijzen ook op de groeiende planlast, de toenemende zorgvragen in de klas en allerlei vernieuwingen die op hen afkomen – zoals de modernisering van het secundair – als oorzaak van het stijgende ziekteverzuim.

Weyts beloofde eerder om 100 miljoen euro te investeren in de loopbaan van leraren en nog eens 100 miljoen te pompen in het basisonderwijs. Hoe hij dat geld concreet wil besteden, is nog onduidelijk. ‘We moeten de planlast voor scholen doen afnemen en ook het respect voor leerkrachten en directieleden moet omhoog’, zegt hij.