Opschudding in de Senaat. Bij een eerste stemming verzamelde Zakia Khattabi slechts 37 stemmen. Ze had er 40 nodig om aan een tweederdemeerderheid te geraken en benoemd te worden bij het Grondwettelijk Hof. Ook bij een tweede stemming haalde ze het niet: ze kwam deze keer twee stemmen tekort, die naar de 'reservekandidaat' van Ecolo, Fouad Lahssaini, gingen. Het is een primeur in ons land dat een kandidatuur wordt weggestemd. De hele procedure begint nu opnieuw. Ecolo moet twee nieuwe namen voorleggen.

Dat zou in theorie weer Khattabi kunnen zijn en dat zegt Ecolo ook te overwegen. 'Ze blijft voor ons de geschikte persoon voor dit mandaat', zegt Hélène Ryckmans, fractieleidster van Ecolo. 'We dachten dat de stemming positief zou zijn. Maar sommige mensen hebben zich niet aan hun woord gehouden. Dit zal niet zonder gevolgen blijven. We zullen dit tussen de partijen bespreken. Maar wat ons betreft heeft dit geen gevolgen voor de formatiegesprekken. Voor ons is er nooit een link geweest tussen deze voordracht en de onderhandelingen over een nieuwe regering.'

Het zit Ecolo vooral hoog dat volgens hen de kandidatuur van Khattabi op basis van 'fake news' gekelderd is. De N-VA voerde eind vorig jaar op Twitter een campagne tegen haar met de slogan: ‘Stop Khattabi. Geen activiste die juridische beslissingen tegenwerkt in het Grondwettelijk Hof.’ De slogan verwees naar een incident in 2013, toen Khattabi toevallig op dezelfde vlucht zat als een Tunesiër die illegaal in ons land verbleef en gedwongen gerepatrieerd werd. De uitzetting ging finaal niet door, nadat onder meer Khattabi zich gemoeid had. N-VA-voorzitter Bart De Wever noemde Khattabi op Twitter ‘iemand die de uitzetting van een illegaal fysiek verhinderde’. Maar het verslag van de politie-inspectie (AIG) over het incident spreekt dat tegen. Het rapport concludeert dat de repatriëring uitgesteld werd wegens verzet door de man zelf en enkele passagiers, maar niet Khattabi.

Eerst niet, dan wel

Bij de eerste kans stemden 21 van de 59 senatoren tegen Khattabi. Dat waren 16 tegenstemmen van de N-VA en Vlaams Belang, die tegen haar kandidatuur waren. Ook Els Ampe (Open VLD) had aangegeven dat ze tegen zou stemmen. Nog vier anderen steunden haar dus niet. Opvallend: hoewel de MR-fractie vanmorgen had beslist om de kandidatuur van Khattabi ondanks eerder protest toch te steunen, was voorzitter Georges-Louis Bouchez als enige niet aanwezig in de voltallige Senaat. Voor de tweede stemming zakte Bouchez wél af naar het rode pluche. Maar ook dat was niet voldoende om haar aan een benoeming te helpen.

In december oordeelde de toen pas verkozen MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez nog dat de ex-covoorzitter van Ecolo de steun van de MR niet genoot, onder meer omdat ze geen juridisch diploma heeft. Intussen is Bouchez federaal informateur en wil hij een mogelijke regering rond een paars-groene meerderheid niet in gevaar brengen.

'Farce'

Het Grondwettelijk Hof controleert of wetten de grondwet ­respecteren en buigt zich continu over maatschappelijk gevoelige thema’s, zoals het hoofddoekenverbod op de scholen of de plicht om verdoofd te slachten. Het bestaat uit zes ervaren top­juristen en zes oud-politici. In december werd de stemming over Khattabi al eens uit­gesteld, toen bleek dat ze niet aan de vereiste tweederdemeerderheid zou geraken. Vlaams Belang en de N-VA verwijten haar een linkse activiste te zijn. Vlaams Belang uitte voor de stemming nogmaals zijn verzet. ‘Deze farce is uiterst ongepast en onaanvaardbaar’, zei fractieleider Guy D’Haeseleer. ‘De cultuur van ordinaire postjespakkerij viert vandaag hoogtij.’ De andere partijen namen het woord niet meer. Na afloop van de stemming klonk er applaus op de banken van de N-VA en Vlaams Belang.

Bij een heftig debat over Khattabi, een maand geleden in de Senaat, verlieten de N-VA en Vlaams Belang nog de Senaat.