Tine Nys kreeg op 27 april 2010 euthanasie op basis van psychisch lijden. Volgens de nabestaanden van de vrouw ging het om een amateuristisch uitgevoerde euthanasie en werden de voorwaarden van de euthanasiewet niet nageleefd.

‘Was haar verzoek (tot euthanasie, nvdr) vrijwillig en overwogen, en niet het gevolg van externe druk? De burgerlijke partijen trekken dat in twijfel’, zei advocaat Fernard Keuleneer.

Volgens hem speelde er veel meer bij de euthanasie. ‘De burgerlijke partijen zullen aantonen dat Tine het slachtoffer geworden is van een milieu dat met voorbedachtheid Tine bevestigd en gestimuleerd heeft in haar - onzekere - wens tot levensbeëindiging, met veronachtzaming van alle elementen die niet in het euthanasieplaatje pasten. Zo werden, onder meer, haar laatste weken in beeld gebracht door fotografen en zou haar "menselijk" verhaal centraal staan in een boek over euthanasie, dit alles op initiatief van Vonkel, het huis waarvan de derde beschuldigde de voorzitter is.’

‘Dit creëerde voor Tine een situatie waarin zij niet terug kon, wat zeker ook de vraag doet rijzen of het verzoek van Tine wel vrijwillig, overwogen en herhaald was, en niet tot stand kwam als gevolg van enige externe druk. De burgerlijke partijen trekken dit zeer in twijfel', zei Keuleneer. 'In plaats van te trachten Tine naar een beter leven te begeleiden, is Tine bewust naar de dood geleid en geduwd, en dit zonder dat de redelijke behandelmogelijkheden waren uitgeput en bijgevolg zonder dat het lijden niet meer te lenigen was. De vraag is wiens belang in dit proces voorop stond: het belang van Tine, of het belang van anderen.’

Advocaten van de beschuldigden

Eerder op de dag spraken de advocaten van de beschuldigde artsen. Walter Van Steenbrugge' de advocaat van de arts die de euthanasie op Tine Nys heeft uitgevoerd, was heel cassant.

‘Op dit ogenblik overheersen bij ons, de verdedigers, twee gevoelens. Er is een grote verontwaardiging en er is ook wat angst. In de eerste plaats verontwaardiging omdat onze cliënt moet terechtstaan voor doodslag door vergiftiging, de zwaarste misdaad die er bestaat, met daarop ook de zwaarste straf, namelijk levenslange opsluiting’, zei Van Steenbrugge in zijn langdurige uiteenzetting op de eerste procesdag.

Hij vindt het volstrekt ongehoord dat de zaak een assisenzaak is geworden. Deze dokters wilden alleen maar iemand helpen die het leven niet meer aankon, zei Van Steenbrugge.

‘Onze cliënt wordt aangewezen als een moordenaar, want dit afschuwelijke etiket wordt door het openbaar ministerie op zijn hoofd gekleefd’, zei de advocaat. ‘Hij is nu al gebrandmerkt en dit voor er één getuige is gehoord, laat staan voor u enige uitspraak heeft gedaan. (..) Het is een immens onrecht dat hem nu al is aangedaan. Een pure schande en ik wik en weeg nochtans mijn woorden.’

Volgens Van Steenbrugge heeft Tine Nys destijds tegen de uitvoerende arts ‘helder en nadrukkelijk haar vraag tot euthanasie’ geformuleerd. ‘De borderlinestoornis en autismespectrumstoornis waaraan Tine Nys leed, vormden geen hinderpaal om op basis van een rationele gedachtegang tot een weloverwogen besluit te komen. Tine Nys was wel degelijk in staat haar wens te uiten en maakte deze ook steevast herhaaldelijk en op een duurzame wijze kenbaar, niet alleen aan de artsen, maar ook aan haar vrienden én familie. Tijdens de gesprekken met de artsen bleef Tine Nys steeds herhalen dat haar familie niet akkoord was met haar euthanasieverzoek en blind bleef voor de medisch uitzichtloze lijdensweg die ze tot op dat ogenblik had afgelegd. Ze had een voortdurende angst dat haar familie haar weer zou colloqueren.’

Showproces

Advocaat Van Steenbrugge stelde dat de assisenzaak volgens hem ‘een politiek en religieus showproces’ is. Hij herhaalde dat hij op de preliminaire zitting René Stockman, de overste van de Broeders van Liefde, wou oproepen als getuige. ‘Hoe kon het dat het openbaar ministerie een bocht van 180 graden gemaakt heeft? (Het openbaar ministerie vroeg eerst de buitenvervolgingstelling in de zaak, red.) Onze cliënt heeft van een bevriende arts gehoord dat Stockman aan de basis ligt van de ommezwaai zeven jaar na de feiten’, zei Van Steenbrugge toen.

'Zolang de aanklager u en mij niet uitlegt waarom deze bocht van 180 graden werd genomen, zeg ik mijn vertrouwen in het openbaar ministerie, die nochtans moet toezien op de naleving van de wetten, in deze zaak volledig op', stelde Van Steenbrugge in de akte van verdediging. 'Deze zaak had nooit voor een assisenhof mogen komen. Door ongeoorloofde tussenkomsten heeft men de euthanasie op Tine Nys, ingevolge haar ondraaglijk psychisch lijden, misbruikt om dokters die vandaag nog euthanasie wensen toe te passen op basis van ondraaglijk psychisch lijden, af te schrikken en om verdergaande toepassingen van euthanasie (bijvoorbeeld op minderjarigen) te bestrijden.'

Van Steenbrugge was heel hard voor de familie van Tine Nys. Hij vertelde hoe de vrouw al vanaf haar veertiende leed, zich niet aanvaard voelde, slaag kreeg van haar moeder, in de prostitutie ging om haar studies te betalen. Waar waren de zussen – die mee aan de basis liggen van dit proces – toen Tine hen nodig had, vroeg de advocaat.

Vertrouwen in de vrijspraak

Van Steenbrugge eindigde met zijn vertrouwen in de vrijspraak uit te spreken. 'Het feit dat de specifieke euthanasiewet geen strafbepalingen bevat, betekent uiteraard niet dat men automatisch kan terugvallen op de kwalificatie doodslag, zijnde doden met het oogmerk om te doden. Daarvoor is een specifiek opzet nodig en hiervan is uiteraard geen sprake. Helpen kan nooit doden zijn. Je kan bovendien maar gestraft worden als er een wettelijke basis bestaat voor dat strafbare handelen. Die basis is er hier net niet. De wetgever heeft bij het schrijven van de euthanasiewet niet willen bepalen wat de sanctie is op de overtreding van een bepaling uit deze wet.'

Andere advocaten

Ook de advocaten van de andere beschuldigden kwamen aan het woord. Meester Thiebaut verdedigt de arts die de euthanasieaanvraag mee ondertekende. Hij las diens briefje voor en liet het neerleggen voor de jury. 'Ik, dokter (..), bevestig dat mijn patiënte lijdt aan een ernstige psychiatrische stoornis. Mijn patiënte wenst hiervoor euthanasie. Ik sta achter haar beslissing als arts en goede vriend van mijn patiënte maar betreur toch haar beslissing.'

In zijn verhoor had de betrokken arts aangegeven dat hij niet wist dat de euthanasie zou uitgevoerd worden op de dag waarop hij het briefje ondertekende, en dat hij schrok toen hij de doodsbrief van Tine Nys in de bus kreeg. Thiebaut sprak de juryleden rechtstreeks aan: ‘U moet nagaan of er een gifmoord was en of hij individueel daaraan heeft meegewerkt. Mijn cliënt hoopt dat deze nachtmerrie stopt.’

Ook Jef Vermassen, die de derde beschuldigde verdedigt (een 67-jarige vrouw die als psychiater geconsulteerd werd), had het over een 'uitbehandelde' patiënt. ‘Het enige wat Tine Nys nog wou, was in vrede, rust en sereniteit verlost te worden van haar ondraaglijk leed. Daarom wou ze definitief inslapen zonder nog pijn te moeten lijden. Dit was haar voorkeurswens. Als dit niet haalbaar zou zijn, had zij de intentie zelf haar leven te beëindigen.’

Hoe gaat het verder?

Het proces gaat maandag verder met het verhoor van de drie beschuldigden.

De voorzittervan het hof maakte ten slotte bekend dat er nog een achttal bijkomende getuigen politioneel verhoord zullen worden, en dat de agenda voor het assisenproces aangepast wordt. 'Het dossier was niet volledig om voor assisen te brengen. Van de deskundigen in deze zaak is er één overleden en de andere verkeert in de onmogelijkheid om te getuigen. (..) Ik heb bijkomende verhoren gevoerd, vooral rond de medische kant van de zaak', zei Minnaert.