Tine Nys kreeg op 27 april 2010 euthanasie op basis van psychisch lijden. Haar zus Sophie stelde zich in 2011 burgerlijke partij tegen de drie dokters die zich nu voor het hof van assisen moeten verantwoorden voor vergiftiging.

Rechter Martin Minnaert vroeg Sophie Nys dinsdagochtend eerst naar haar relatie met haar zus. “Tine was de oudste. We verschilden maar twee jaar, en ik had meer contact met haar dan met mijn andere zus en broer”, zei ze. “We waren verschillend. Ik hield van Prince en zij van Madonna, maar we hadden een normale relatie. Ze was zeker geen outsider, of iemand die niet sociaal aangepast was.”

LEES OOK. Psychiater spreekt drie uur op euthanasieproces: “Dat autisme verklaarde alles. Tine was innemend en intelligent, maar ook manipulatief en op zoek naar conflict” (+)

De adolescentie van Tine was wel “woelig”, getuigde de zus. “Het liep niet zo vlot. Ze puberde. Ze had een moeilijke band met onze moeder. Er was onbegrip, omdat de aanpak van onze ouders niet altijd efficiënt was. Er waren golven, periodes waarin de vrede in huis niet aanwezig was. Want goede gesprekken om problemen op te lossen, dat heb ik niet geleerd van mijn ouders.”

Gevraagd naar de zelfmoordpogingen, erkende haar zus dat Tine diep ongelukkig was: “Ik heb de zelfmoordpogingen meegemaakt, en bij de meeste opnames ben ik haar ook gaan bezoeken. Bij de eerste diagnose van borderline heb ik proberen aanvaarden dat ze met die gevoelens worstelde, dat ze depressief kon zijn en dieptepunten kende.”

Trouwplannen

Tine had veel hoop in haar laatste relatie, aldus de zus. “Blijkbaar had ze de man van haar leven ontmoet. Ze hadden trouwplannen. Ze is ook ingetrokken bij die man. (...) Ze is heel depressief geworden na de beëindiging van die relatie. (...) Ze heeft aan de familie verteld dat ze in alle staten was en gedreigd had zich iets aan te doen.”

Sophie Nys toonde in de assisenzaal een filmpje dat Tine in 2005 zelf had gemaakt. “Ik denk dat belangrijk was om te tonen, dat ze toen haar studie aan het doen was. De titel was ‘de weg gaat verder’ en dat heeft veel gewicht. Ze had toen heel veel levenslust.” De getuige sprak daarna opnieuw over de familiale situatie. “Er waren ernstige alcoholproblemen bij mijn vader, maar dat was als Tine en ik al uit het huis waren. (...) Ik heb twee keer meegemaakt dat er slagen werden uitgedeeld en dat mijn ouders hun eigen emoties niet de baas konden, maar dat was geen dagelijkse kost.”

LEES OOK. Tine kreeg pas kort voor haar dood de diagnose autisme: “Bij vrouwen wordt het vaak niet herkend” (+)

Assisenvoorzitter Minnaert vroeg de zus wanneer ze vernomen had wat Tine van plan was. “Ik heb telefoon gekregen van mijn zus Lotte, dat Tine euthanasie wou plegen. Ik was zodanig verbouwereerd. Ik dacht euthanasie, dat kan alleen als je terminaal ziek bent. Ik voelde me helemaal geblokkeerd. Ik herinner mij, ik wou zelf gewoon doodgaan op dat moment”, zei de getuige emotioneel.

Handtekeningen

“We zijn met Tine bij de huisdokter op consultatie gegaan. Ik was toen echt boos, ik zei dat dat toch niet kon (euthanasie krijgen, nvdr.). We hebben toen wel een sterk signaal gekregen van de huisarts dat dat niet ging lukken. (...) Ik kende de wet niet. Tine zei dat ze drie handtekeningen nodig had. Twee had ze er al, een derde nog niet”, vertelde Sophie Nys.

De getuige toonde ook foto’s van de zussen in de laatste maanden voor Tine haar dood. “We wisten toen al wat haar plannen waren. Als familie hebben we meerdere pogingen ondernomen om met haar te praten, bij haar te zijn. Het was pijnlijk dat de sterke band die we hadden, onder de vier kinderen als volwassenen, dat die de laatste maanden kapot is gemaakt. (...) Ze heeft zo afgezien de laatste maanden. Ze was in een tunnelvisie terechtgekomen. Ze was zo bezig met die euthanasie administratief in orde te krijgen. (...) Ze werd gevraagd in haar omgeving om erover te praten, om euthanasie wegens psychisch lijden uit de taboesfeer te halen.”

Bezittingen uitdelen

De zus verwees naar ook naar de periode dat Tine haar bezittingen uitdeelde. “Ze belde me en zei ‘wil je mijn design wasmand’? Ik antwoordde ‘nee, ik wil die wasmand niet, ik wil u’. Ik kon niet begrijpen waarom ze dood zou kunnen gaan. (...) Die nieuwe diagnose autisme, dat gaf me op de een of andere manier hoop. Er was nog zoveel werk nodig. Ze zeiden echter dat ze uitbehandeld was. (...) We waren ervan overtuigd dat ze geen derde handtekening ging krijgen. Ze had zoveel levenslust en kracht om te leven. Mensen kunnen uit diepe putten kruipen en hun leven opbouwen. Tine was voor ons zo’n voorbeeld.”

Sophie Nys stelde dat ze na de euthanasie op zoek ging naar antwoorden. “Het was absoluut niet te bedoeling om een proces te starten, dat wil ik benadrukken. Ik heb eerst geprobeerd inzicht te krijgen in het medisch dossier van Tine. Ik dacht daar gaat iets instaan dat ik niet weet. (...) Ik wou een objectief standpunt van wat er gebeurd was. Het idee van een proces en het gerecht was heel intimiderend. (...) Ik ben blij dat menswaardig sterven kan in België en binnen bepaalde omstandigheden. Tine is niet menswaardig gestorven. Dat was de bedoeling maar dat is heel erg mislukt”, zei de getuige.

Geassisteerde zelfdoding

Na de middagpauze ging Sophie Nijs verder met haar getuigenis. Ze verklaarde dat ze vond dat ze de waarheid over de euthanasie niet te horen kreeg. “Dokter (naam van huisdokter, nvdr.) had gezegd dat hij er niets mee te maken had, met die euthanasie. Maar de psychiater (de derde beschuldigde, nvdr.) zei dat de huisdokter de derde handtekening had gezet. Daardoor heb ik beslist om heimelijk een opname te maken van de volgende gesprekken. Dat was niet netjes, maar we wilden weten hoe het was kunnen gebeuren”, zei de vrouw. De opnames zullen later afgespeeld worden voor het hof van assisen.

“Het leek op een geassisteerde zelfdoding. Ik begreep niet goed wat het verschil was met euthanasie, wat er zoveel beter was. Het was zo onduidelijk dat Tine had kunnen sterven. Ik kon niet begrijpen dat Tine voldeed aan dat wettelijk kader”, aldus Sophie Nys.

De zus vertelde ook over het gesprek met de psychiater kort voor de euthanasie van Tine. “De psychiater stond achter het idee dat er voor Tine niets meer was. Dat ze een lost case was, zo kwam het over. Dat Tine geen behandeling meer wou en dat ze daarin meeging. Er was niets hoopvol tijdens dat gesprek.”

Broer: “Overtuigd dat het niet zou doorgaan”

Na zijn zus Sophie kwam ook Bram Nys aan het woord. “Ze is een goede zus geweest”, zei hij. “Tot mijn 12 jaar heb ik ze gekend in het gezin, op haar 18 is ze alleen gaan wonen. Nadat ze uit het huis ging, heb ik nog weinig contact met haar gehad. (..) De relatie met de ouders ging er soms turbulent aan toe, maar ik weet niet of die echt slecht was. Ik heb voor mezelf haar soms als oorzaak gezien van de ruzies thuis.”

De broer was niet aanwezig bij de levensbeëindiging. “Ik ben altijd overtuigd geweest dat de euthanasie niet zou doorgaan. Ik heb nooit begrepen dat dat kon doorgaan. (..) Ik had gezien welke wilskracht ze had en welke sterke persoonlijkheid ze had. (..) Ik ben niet overtuigd dat het helemaal haar eigen wil was. Op dat moment was dat misschien zo, maar dat was een flits in haar leven.”

Vader: “Goedgekeurd in sneltreinvaart”

De vader van Tine Nys erkende tijdens het proces zijn tekortkomingen in de opvoeding van zijn kinderen. “Het klopt dat ik een vrij afwezige vader was, in die zin dat ik soms laat moest werken en in het weekend. Dat spijt me enorm. (..) Maar als er problemen waren, kon Tine op ons rekenen”, zei Guido Nys. “Op haar achttiende ging ze alleen gaan wonen. Dat liep niet van een leien dakje. Het alleen zijn, en de symptomen waar we toen nog geen weet van hadden, speelden haar parten.”

De laatste diagnose bleek autisme. “We kregen de diagnose, maar kregen nooit te horen wat eraan kon gedaan worden. De psychiater (de derde beschuldigde, nvdr.) zei dat ze meerderjarig was en dat de euthanasie haar beslissing was. (..) Het is wel je kind. Ik heb Tine zien geboren worden en zien sterven. Dat wens ik geen enkele ouder toe, zijn kind te zien sterven.”

Jongste zus: “Geen doorsnee gezin”

Ook Lotte, de jongste zus van Tine Nys, kwam aan het woord. Ze zei dat ze een goede band had met haar zus. “We waren geen doorsnee gezin, maar ik heb goede herinneringen aan mijn jeugd. Tine heeft er onrechtstreeks voor gezorgd dat ik nu twee prachtige kinderen heb. Zij heeft me toen voorgesteld aan mijn toenmalige partner, ze was de meter van mijn oudste kind.”

Tine leed onder haar laatste relatiebreuk, verklaarde Lotte Nys. “Ze is ‘mega gecrasht’ na het beëindigen van de relatie. (..) Ze zat in een zware depressie en in een tunnelvisie. (..) Ze belde me heel overstuur. Ik zei ‘doe eens normaal’, maar ze riep ‘dat is net het probleem. Ik ben niet normaal. Ik ga euthanasie laten doen’. Uit een reflex heb ik mijn gsm tegen de muur gegooid. Dat was een kortsluiting in mijn hoofd.”

“Ik wou mijn zus niet afgeven, maar niet uit egoïsme. Ze kon zeker nog verder”, zei de getuige. “Ik was ervan overtuigd dat mijn zus nu nog zou kunnen leven. (..) In het geval van een zelfmoordpoging verwacht de maatschappij dat je alles doet om iemand te redden, maar in het andere geval, als Tine euthanasie wou, moesten wij eigenlijk ‘sterf dan maar’ zeggen? Dat vind ik heel gruwelijk. (..) Er wordt gesuggereerd dat we haar lijden onderschat hebben, maar we focusten eerder op de goeie momenten.”

Over de uitvoering van de euthanasie, stelde de vrouw dat de uitvoerende arts “200 percent zeker” de baxter op de zetel had gelegd, en niet op de kroonluchter. “Mede door de onprofessionele uitvoering van de euthanasie, en het feit dat de dokter haar, in haar laatste levensminuten, nog vroeg om een papiertje te schrijven, dan twijfel je gewoon aan het geheel. (..) Het maakte blijkbaar ook niet uit hoe je aan de handtekeningen (de adviezen bij de euthanasieprocedure, nvdr.) komt. Dat speelt blijkbaar geen rol.”

Wie met vragen zit rond zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn via het gratis nummer 1813 of op www.zelfmoord1813.be.