“Ik val hier achterover van”: advocaat burgerlijke partij was op vergadering waar euthanasie Tine Nys werd geëvalueerd
EuthanasieprocesOpschudding aan het slot van de getuigenis van professor Wim Distelmans op het assisenproces rond de euthanasie van Tine Nys (1972-2010). De getuige was en is co-voorzitter van de evaluatiecommissie die er na de uitvoering van een euthanasie moet op toezien of ze correct werd uitgevoerd. Na de levensbeëindiging van Tine Nys gaf ze die goedkeuring.
Jef Vermassen, advocaat van psychiater Godelieve T., wilde van Distelmans weten wie er allemaal mee besliste, toen. Distelmans liet ook de naam van Fernand Keuleneer vallen, advocaat van de familie Nys. Hij was van 2002 tot en met 2012 plaatsvervangend lid van de evaluatiecommissie en was inderdaad aanwezig bij de beraadslaging. Maar hij had geen stemrecht. “Ik val daar achterover van”, aldus Vermassen.
Walter Van Steenbrugge: “Hier ga ik de stafhouder over raadplegen.” Voorzitter Minnaert: “Ik sluit dat incident. U kan zich bij de bevoegde organen inlichten over de gevolgen hiervan.” De vierde dag op het euthanasieproces is hierbij afgerond. Onze live-verslaggeving gaat morgen verder.
Lees hieronder de hele live-blog
Liveblog
Donderslag bij heldere hemel: advocaat burgerlijke partij was aanwezig op vergadering waar euthanasie Tine Nys werd goedgekeurd
Een van de advocaten van de burgerlijke partij - Fernand Keuleneer - blijkt plaatsvervangend lid geweest te zijn in de euthanasiecommissie en was zelfs aanwezig in de vergadering waarop de zaak van Tine Nys is behandeld. Daar werd met eenparigheid van stemmen de aanvraag van Tine goedgekeurd. Keuleneer zegt echter dat hij geen stemrecht had.
Hij was op het ogenblik van de vergadering niet betrokken bij het dossier, zo laat Keuleneer zelf acteren. Hij kende geen leden van de familie of bekenden van Tine Nys. Hij werd pas geconsulteerd in het dossier in 2016. "Mijn aanwezigheid op de zitting van de commissie blijkt trouwens uit het strafdossier en publieke rondvraag. Dat is geen geheim."
Vermassen: "Wet zegt niet of adviserende artsen al dan niet strafbaar zijn"
Ook Jef Vermassen, de advocaat van psychiater Godelieve T., komt aan het woord. Hij verwijst naar het verslag van vijf pagina's met een volledige beschrijving van de problematiek van Tine Nys (1972-2010).
Over haar doodswens sinds haar 14de, haar autisme waarop ze zich wilde laten testen en dat ze alle therapieën moe was en geen behandeling meer wilde. Ze hoopte op begrip, onder meer van haar familie. "Ondanks het feit dat Tine een vechter is, zie ik alleen een patiënte die alleen nog op zoek is naar rust", klinkt het. "Tine is zich bewust van de ongeneeslijkheid en de uitzichtloosheid van haar toestand. Het betreft een duurzame herhaalde vraag om euthanasie op basis van continu uitzichtloos lijden. Er is geen druk van buitenaf, integendeel."
In de wet staat volgens Vermassen niet of adviserende artsen al dan niet strafbaar zijn als ze de wet niet naleven. Er is geen enkele sanctie voorzien. Dat beaamt professor Distelmans. "Hun advies is niet bindend", zegt hij bovendien. "Ik zie niet hoe iemand daarvoor dan vervolgd kan worden."
Van Steenbrugge laat akte nemen van enkele dingen
Na de advocaten van de burgerlijke partij, is het nu de beurt aan de verdediging. Advocaat Walter Van Steenbrugge die zijn cliënt Joris V.H. bijstaat, heeft geen vragen maar wil akte laten nemen van enkele dingen. Als eerste dat getuige professor Distelmans gezegd heeft dat de euthanasiewet niet voorziet in een strafbepaling.
Getuige Distelmans heeft volgens Van Steenbrugge ook gezegd dat het in de euthanasiecommissie niet echt duidelijk was wat er onder de term onafhankelijkheid moet worden verstaan. In 2012 is zijn cliënt Joris V.H. wel in verdenking gesteld voor een schending van de euthanasiewet op basis van die paragraaf.
De getuige heeft ook gezegd dat hij zich niet herinnert op welke dag hij een gesprek had met vader Nys en of dat het op 27 april was dat hij met psychiater Godelieve T. heeft gesproken en zou gezegd hebben na voorlezing van het advies dat op het registratieformulier zou terechtkomen dat dit voldoende zou zijn geweest. Anders zou hij ook in de beklaagdenbank moeten zitten, aldus Van Steenbrugge.
Distelmans kon ook niet met zekerheid zeggen of de dossiers voor de leden van de euthanasiecommissie elektronisch overgemaakt werden of niet-elektronisch.
Onafhankelijkheid van huisarts Frank D.G. wordt in vraag gesteld
De burgerlijke partij trekt de onafhankelijkheid van huisdokter Frank D.G. in twijfel, die als één van twee artsen advies gaf in de euthanasieprocedure van Tine Nys (1972-2010).
"Ik sta achter de beslissing als arts en goede vriend van mijn patiënt", staat er te lezen in het document. Frank D.G. was een tiental jaar behandelend huisarts, voor zowel de psychische als de somatische klachten van Tine. Hoogleraar Distelmans geeft toe dat hij dat wist. "Maar ze was niet in behandeling bij haar huisarts voor de procedure van haar levensbeëindiging. Dan kan die daar toch een onafhankelijk advies over geven?"
"In veel gevallen is de huisarts geen voorstander van euthanasie" stelt Distelmans. "Hij kan dan de patiënt doorsturen naar een collega. In heel wat gevallen is de huisarts wél iemand die advies geeft in de procedure. Dat is volgens mij geen enkel probleem in de wet".
Uitvoerend arts Joris V.H. is geen LEIF-arts: "Dat is niet nodig"
Professor Wim Distelmans geeft aan dat uitvoerend arts Joris V.H. een aantal opleidingen volgde, maar daarom geen LEIF-arts is. Dat is volgens Distelmans ook niet nodig.
"Elke arts kan een tweede advies geven. We proberen dat alleen duidelijk te maken met een opleiding." De LEIF-opleiding geeft artsen vorming rond de levensbeëindigende vragen en processen waardoor ze advies kunnen geven rond euthanasie.
Dokter Joris V.H. staat kort pers te woord
Een van de beschuldigden, Joris V.H., de arts die in april 2010 de euthanasie uitvoerde bij Tine Nys stond drie uur geleden tijdens een korte pauze de pers te woord. Nogal ongebruikelijk op een assisenproces. Hij krijgt veel steun van zijn patiënten, verklaarde de dokter.
Anoniem registratieformulier blijkt niet zo anoniem
Volgens professor Wim Distelmans had hij verscheidene keren contact met Sofie Nys, de zus van Tine, om de meeting tussen de artsen en de familie op te zetten bij huisarts Frank D.G. (een van de beschuldigden) thuis. Op 1 augustus 2010 vindt de samenkomst plaats. Op 17 juni 2010 was het registratieformulier met vertraging gearriveerd bij de commissie. Op 3 augustus 2010 was de eerstvolgende vergadering van de commissie, om 17 uur.
Diezelfde dag - 3 augustus - om 8.59 uur was er een mail van Sofie Nys in de mailbox van Distelmans gevallen, aldus de burgerlijke partij. Daarin schreef ze dat ze gehoopt had dat de handtekeningen er niet waren gekomen en dat ze de tijd had gekregen om Tine ervan te overtuigen dat het leven nog de moeite waard was. Ze geeft ook aan dat de familie het moeilijk heeft om te aanvaarden hoe Tine gestorven is.
Op het "anonieme" formulier dat de commissie diezelfde dag bekijkt, staan volgens de burgerlijke partij echter elementen die duidelijk naar Tine verwijzen, onder meer haar voornaam en in welke instelling ze behandeld werd. Dat wordt geprojecteerd in de assisenzaal.
De burgerlijke partij en het Openbaar Ministerie zijn verbaasd dat Distelmans zichzelf niet liet wraken als covoorzitter, omdat hij zelf betrokken was bij de casus. Volgens Distelmans is dat alleen nodig als je bij het dossier betrokken bent als behandelende arts.
Godelieve T. belde avond van euthanasie nog met professor Distelmans
Assisenvoorzitter Minnaert had geen overige vragen meer, waardoor het nu aan de advocaten van de burgerlijke partij is om professor Distelmans aan de tand te voelen. Zij willen zijn betrokkenheid met de zaak van Tine Nys nog eens overlopen. Die start op 26 april 2010, met het telefoontje van de vader van Tine, voorafgaand aan de euthanasie. Volgens de hoogleraar vertelde ze niet wie de andere artsen waren. "Ik wist alleen dat het in Sint-Niklaas plaatsvond."
Dokter Joris V.H., die 's anderendaags op 27 april de euthanasie zou uitvoeren, ging via de huisarts naar de plaats waar de euthanasie uitgevoerd zou worden. Psychiater Godelieve T. zou diezelfde avond rond 20 of 21 uur nog eens met Distelmans gebeld hebben om een formulier voor te lezen. "Ze wilde weten of het volstond. Ik dacht van wel", aldus Distelmans.
Jury krijgt registratieformulier te zien
De korte pauze is inmidels afgelopen. Het proces gaat verder met een projectie van een registratieformulier voor euthanasie.
Jury wil een registratieformulier bekijken
De jury vraagt of ze een registratieformulier voor euthanasie te zien kan krijgen, om een beeld te hebben van hoe dat eruit ziet. De voorzitter gaat daarop in, maar eerst is er een korte pauze.
"Dossier Tine Nys passeerde op euthanasiecommissie zonder discussie"
Het dossier van Tine is zonder problemen op de commissie gepasseerd, volgens Distelmans, zonder discussie. "Het eerste gedeelte (zie onder, red.) is niet geopend", zegt hij. "We wisten dus ook niet dat het om Tine Nys ging."
4 grondvoorwaarden voor euthanasie
Er zijn 4 grondvoorwaarden voor euthanasie waar niet aan getornd mag worden volgens de wet, aldus professor Distelmans. "De patiënt moet wilsbekwaam zijn, vrijwillig en duurzaam om euthanasie vragen, een ernstige ongeneeslijke aandoening hebben door ziekte of ongeval en de patiënt moet onbehandelbaar ondraaglijk lijden. Dat laatste wordt bepaald door de patiënt zelf, want wie anders kán dat bepalen. Hij moet dat wel voldoende kunnen overbrengen aan de behandelende arts", klinkt het.
Er zijn drie artsen die dat moeten controleren en de commissie euthanasie doet dat ook nog eens. "De commissie kan bij onregelmatigheden doorverwijzen naar het Openbaar Ministerie. Dat gebeurt niet snel omdat er al een eerste controle was met artsen", klinkt het.
Vorig jaar werden er 2.357 geregistreerde casussen bestudeerd door de commissie, aldus Distelmans. Dat zijn 250 dossiers per maand. In 2018 ging het om 26 mensen met een psychiatrische problematiek, die uitbehandeld en ongeneesbaar waren. De hoogleraar weet niet uit het hoofd in hoeveel gevallen het om borderline gaat. "Het zal niet meer dan een handvol zijn", klinkt het nog. De voorzitter vraagt extra cijfers op, ook van 2010.
Professor Distelmans verduidelijkt de euthanasieprocedure
Terug naar de getuigenis van professor Wim Distelmans. De hoogleraar is covoorzitter van deze euthanasiecommissie.
"Een arts moet binnen de vier werkdagen een euthanasieaanvraag toesturen via een aangetekende zending", verduidelijkt Distelmans de procedure. "Ze bevat altijd een verzegeld gedeelte waarin de namen van de patiënt en de betrokken artsen staan en een niet-verzegeld gedeelte dat anoniem gemaakt is. Het is dat laatste dat de commissieleden ter inzage krijgen. De leden weten dus niet om wie het gaat. Als er problemen met de grond- of procedurele voorwaarden zijn, wordt het verzegelde deel opengemaakt."
In 74 procent van de dossiers worden de registratiedocumenten meteen goedgekeurd, gaat hij verder. "In 26 procent van de gevallen wordt het verzegelde deel geopend. In 8 procent gaat het om onnauwkeurigheden die opgelost kunnen worden (een vergeten geboortedatum bijvoorbeeld). In 18 procent van de gevallen wordt er extra info gevraagd en wordt het dossier nog niet goedgekeurd omdat bijvoorbeeld advies van een tweede arts ontbreekt."
Uitvoerende arts Joris V.H. gaf tijdens pauze kort interview: "Veel steun gekregen"
"We zitten allemaal in hetzelfde schuitje. We hebben alle drie ons best gedaan." Dat heeft de uitvoerende arts Joris V.H., die samen met twee collega's beschuldigd wordt van de vergiftiging van Tine Nys, gezegd in een interview buiten de assisenzaal tijdens de pauze die duurde tot ongeveer 16.15 uur.
Joris V.H. gaf een korte reactie op de steun die hij krijgt tijdens het proces. "Dat is fantastisch. Dat is heel leuk. Dat emotioneert mij. Het (proces) zal nog een weekje duren. Ik denk niet dat ik hierdoor patiënten zal verliezen. Ik krijg steun via kaartjes en sms'jes. Mijn patiënten laten me weten dat ze mij steunen en dat ze een goede afloop wensen. Zo'n steun kan je wel gebruiken in deze tijden. We zitten allemaal in het zelfde schuitje. We hebben alle drie ons best gedaan", zei de dokter, die verder over het proces niets wou verklaren.
"Er is een verschil in visie ontstaan tussen Godelieve T. en mij"
Assisenvoorzitter Minnaert wil weten of er bij de opleiding van LEIF-artsen aandacht wordt besteed aan de juridische aspecten. Wim Distelmans beaamt dat en noemt enkele lesgevers. Enkele waren er in 2009 ook al bij om de wet patiëntenrecht toe te lichten. "Bedoeling is de grondvoorwaarden toe te lichten waaraan mensen moeten voldoen om euthanasie te kunnen aanvragen en de regels rond de procedure", klinkt het.
En de geruchten dat de relatie met Godelieve T veranderd zou zijn sinds de euthanasie van Tine? "Er is een verschil in visie ontstaan, maar die heeft niet met deze zaak te maken. Ik spreek me niet uit over haar beroepsbekwaamheid. Wel over communicatie naar patiënten toe. Soms verwees ze ter goeder trouw patiënten naar ons met euthanasievraag, met psychiatrische achtergrond, die ook orgaandonor wilden zijn. Wij konden daarin voorzien dankzij het UZ van Brussel. Die mensen kwamen bij ons en dachten dat het iets louter administratief was. Daar waren diverse discussies over. Het resultaat was dat die mensen overstuur bij ons stonden, omdat wij weer een volledige nieuw traject wilden. Ik doe geen euthanasie op iemand die ik niet ken. En een nieuw traject vraagt tijd. Ik vroeg daarop aan Godelieve T. om dat beter uit te leggen aan patiënten, maar zonder resultaat. Daarop volgde een formele brief naar haar om geen patiënten meer naar ons te verwijzen."
"Godelieve T. was een geëngageerd arts"
Assisenvoorzitter Minnaert wil weten hoe hoogleraar Distelmans psychiater Godelieve T kent. "Ik kende haar vóór de euthanasie van de LEIF-opleiding, die artsen vormt rond levensbeëindigende vragen en processen. Zodat ze advies kunnen geven rond euthanasie. Niet noodzakelijk om de euthanasie zelf uit te voeren. Godelieve zat in een van de eerste lichtingen", klinkt het.
"Ik leerde haar kennen als een geëngageerde arts en we hebben elkaar later nog enkele keren ontmoet op studiedagen. Na de euthanasie van Tine, eind april 2010, groeide het idee om een noodconsultatie op te richten voor vragen rond levenseinde, waarmee mensen bij hun behandelende arts niet terecht konden of waar mensen bijkomend advies konden krijgen. Daar zetelen een tiental mensen in die naar de problematiek kijken vanuit hun eigen achtergrond. Daar zitten onder meer een oncoloog in, een psycholoog, een jurist, een verpleegkundige, een huisarts, een priester, ... Dat team is heel verscheiden."
T. stond mee aan de oprichting daarvan. "Er werd daarnaast ook een adviesraad opgericht waarnaar dat team van de noodconsultatie kon doorverwijzen bij complexe zaken. Onder meer Eric Mortier CEO van UZ Gent, Mark Noppen van UZ Brussel, huisarts (en voormalig politicus) Patrik Vankrunkelsven en gynaecologe en politica Marleen Temmerman van het UZ Gent zetelen daarin. T. is daar enkele jaren in actief geweest en besloot daarna in het Gentse een eigen consultatie uit te bouwen."
"Het was een dovemansgesprek tussen artsen en familie"
Professor Distelmans beschrijft een ontmoeting tussen de psychiater, behandelende arts en de familie.
"Ik kan me de inhoud niet perfect meer herinneren, maar de artsen probeerden om het ondraaglijk lijden en de ongeneeslijkheid van Tine naar de familie over te brengen terwijl de familie vooral gefocust was op de vraag of alles wel volgens de wet was verlopen. Het was een dovemansgesprek. We praatten naast elkaar en gingen vrij snel uit elkaar."
Tines familie kreeg geen bevredigend antwoord en de artsen konden naar hun gevoel ook hun boodschap niet overbrengen, volgens Distelmans.
"Vader Tine contacteerde me enkele dagen voor de euthanasie, hij was overstuur"
Voorzitter Mannaert wil professor Distelmans aan het woord laten over de manier waarop hij bij de zaak betrokken werd. De oncoloog zegt dat de vader van Tine (1972-2010) hem contacteerde, een paar dagen voor de euthanasie werd uitgevoerd. "Hij was overstuur", klonk het.
"Hij vroeg of alles volgens de wet zou verlopen. Ik kende de zaak niet maar kende de naam van psychiater Godelieve T. en ik stelde voor om met haar contact op te nemen. Zij bevestigde dat de zaak naar zijn einde toe ging en zei dat er nog wat polemiek was met de familie, maar dat ze had aangedrongen om de familie te betrekken, iets wat Tine eerst niet wilde. Ze zei dat alle voorwaarden van de wet vervuld waren en dat de behandelende arts de euthanasie binnenkort zou uitvoeren."
Nadat de euthanasie was uitgevoerd, enkele maanden later, werd de hoogleraar gecontacteerd door jongere zus Sofie Nys met de vraag of er een registratiedocument toegekomen was bij de commissie. "Dat kon ik niet zeggen want die formulieren zijn anoniem", klinkt het.
"Later heb ik vernomen dat er heel wat polemiek was en stelde ik voor om bemiddelaar te zijn, in een poging om rond de tafel te gaan zitten om hierover te praten."
Sofie blijkt inzage gekregen te hebben in het document - hoogst ongebruikelijk - en zag dat het niet binnen de vier dagen was toegekomen.
Getuigenis dokter Wim Distelmans is gestart
De pauze is achter de rug en het proces gaat verder. Voorzitter Martin Minnaert vraagt oncoloog en hoogleraar Wim Distelmans in de getuigenbank. Hij is de voorzitter van de Federale Controle- en Evaluatiecommissie Euthanasie.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Onze opinie. Het proces-Tine Nys kan nooit aanleiding zijn om euthanasie in vraag te stellen
-
HLN Shop
SOS onkruid: hoe pak je het snel en eenvoudig aan? Met deze vijf toestellen is je tuin klaar voor de lente
Om van je buitenruimte opnieuw een paradijselijke place to be te maken, steek je best zo snel mogelijk de handen uit de mouwen. Dit hoeft evenwel niet het einde van je ontspannen weekendjes in te luiden: met het juiste gereedschap zie je meteen resultaat, zónder je uit de naad te moeten werken. HLN Shop stipt een handvol hulpmiddelen aan waarmee het onderhoud van je hof kinderspel wordt. -
Staat tekent cassatieberoep aan tegen vrijlating Freddy Horion (76): langstzittende gevangene van ons land blijft vooralsnog in de cel
De Belgische staat gaat in cassatieberoep tegen de beslissing om Freddy Horion (76), de langstzittende gevangene van ons land, uit de gevangenis te halen. Dat bericht ‘VRT Nieuws’ en wordt bevestigd door goede ingevoerde bron aan persbureau ‘Belga’. -
-
Onderwijsbonden gaan in mei vijf dagen actievoeren
-
PREMIUMEXCLUSIEF
Hoe ziet een dag van een ruimtevaarder in opleiding eruit? Onze journalist bezoekt de enige Belg op de astronautenacademie
Met de voorstelling van de nieuwe lichting beroepsastronauten in 2022 schreef het Europees Ruimteagentschap (ESA) meteen ook een stukje Belgische ruimtevaartgeschiedenis. Na Dirk Frimout en Frank De Winne kreeg ons land er een derde astronaut bij: Raphaël Liégeois (36). Nu zijn basisopleiding op haar einde loopt, blikt onze wetenschapsjournalist Martijn Peters samen met hem terug op zijn eerste jaar aan de astronautenacademie van ESA. -
Livios
Gebruik azijn nooit op beton of natuurstenen die kalk bevatten: zo ga je wél voor een brandschoon en schadevrij terras
Kan je terras nog een opknapbeurt gebruiken vooraleer je er lekker kan vertoeven? Dan is het reinigen geen overbodige luxe. Met deze onderhoudstips van bouwsite Livios ben jij helemaal klaar voor de heerlijke lentezon. -
Argenta: “Er vloeide in 2023 meer naar spaarders dan dat er extra is binnengekomen”
-
16
N-VA wil fiscale aftrek voor investeringen in defensie
-
Livios
“Mollen verstoren, kan een averechts effect hebben”: zo bind je de strijd wél aan met de diertjes in je tuin
Molshopen ontsieren het gazon en vormen een doorn in het oog voor menig hobbytuinier. De mol doden is echter geen goed idee, zo vertelt Dirk Criel van Natuurpunt aan Bouwsite Livios. Wat je dan beter doet? Je tuin minder aantrekkelijk maken voor mollenpootjes. -
PREMIUM
Familie getuigt op euthanasieproces: “Haar armen maakten nog een beweging. Mama riep: ‘Ze wil het niet!’”
Sophie Nys was de "motor van de familie". Zo stond het in de laatste, lieve sms die ze kreeg van haar dode zus. Ze bleef dat ook na het overlijden van Tine. Sophie Nys zat met vragen over de euthanasie van haar zus en ging op zoek naar wat er juist gebeurd was. Ze diende als eerste een klacht in. Sophie vertolkte gisteren in een lang en slopend getuigenis van meer dan vier uur hoe de familie Nys alles beleefd heeft. Dit zijn de belangrijkste passages. -
PREMIUM9
PORTRET. Van gevechtspiloot tot nieuwe chef Defensie: wie is Frederik Vansina?