Mistlampen aan of uit? Dit zijn de do’s & don’ts

Op onze wegen gebeuren jaarlijks zo’n 166 ernstige verkeersongevallen met gewonden in de mist, waarbij helaas ook weggebruikers het leven laten. Zien én gezien worden, is dus de zaak. Alle mistlampen aan dus? Of toch maar niet, want te storend?

Artikel 30 van de wegcode is daarin kort, maar duidelijk. Een auto, maar ook aanhangwagen en caravan, moet één of twee rode achtermistlichten hebben die verplicht moeten branden vanaf het moment dat mist - maar ook sneeuwval - de zichtbaarheid vermindert tot minder dan 100 meter. Bij zeer hevige regen moeten ze altijd branden, wegens het opspattende water achter de auto. Honderd meter, hoever is dat ook weer? Reken op de snelweg een afstand van twee verlichtingspalen. Op secundaire wegen zijn dat vier palen.

“In alle andere omstandigheden is het, omdat het voor andere weggebruikers storend zou kunnen zijn, verboden de achtermistlichten te gebruiken”, benadrukt Stef Willems van Vias. “Wie zondigt, riskeert een boete van 116 euro.”

Voldoende zichtbaarheid, en toch een muur van felrode mistlampen voor ogen. Voor heel wat bestuurders is het een herkenbare bron van ergernis. Nog te veel automobilisten blijven nodeloos met die felle achterverlichting rijden”, meent ook VAB. “Doof ze meteen zodra de dichte mist is verdwenen, en al helemaal in een file”, zegt woordvoerder Maarten Matienko. De felle rode achterverlichting moet dus zeker niet bij de minste nevelsliert of zelfs kleine mistlaag oplichten. Is de zichtbaarheid overdag nog meer dan 100, maar minder dan 200 meter, knip dan de gewone dimlichten aan - ook bij mist, sneeuwval of regen. Dat is de regel. Ter info: in Nederland is het gebruik van de achtermistlamp ook bij hevige regenval verboden, omdat de reflectie achterliggers zou kunnen verblinden.

Tijdens de verkeersinformatie op de radio roept men bij mist op: ‘Doof uw achtermistlichten bij file of sterk vertraagd verkeer.’ Een goede raad, maar geen verplichting bij ons zoals bij onze noorderburen, zo blijkt. “Onze wegcode zegt hierover niks”, weet de woordvoerder van Vias. “Het doven van de mistlamp bij file is wel een soort hoffelijkheidsregel om achterliggers niet te verblinden. De felle rode lamp staat bij heel wat automodellen vrij hoog, waardoor het geen pretje is er als achterligger voortdurend op te moeten kijken. Vergeet, eens de file opgelost, ze wel niet opnieuw aan te steken.”

Vooraan moet een wagen niet verplicht met mistlichten zijn uitgerust. Ze moeten dus ook nooit verplicht branden. De witte mistlampen mogen wel gebruikt worden onder dezelfde omstandigheden als de achtermistlichten, weet Vias: vanaf het moment dat mist, sneeuwval of regen het zicht tot minder dan 100 meter beperken dus. Bij mistig weer, sneeuwval of felle regen, mogen ook de dimlichten en zelfs de grootlichten worden gebruikt, maar het moet niet. “Sommige automobilisten rijden ook bij normale weersomstandigheden met de voormistlichten aan. Dat kan misschien een mooi effect geven, maar is verboden”, aldus Willems.

Het gebruik van de grote lichten - ‘faren’ in de volksmond - is dus niet verboden, maar daarom nog niet aangeraden. Zeker bij een plotse mistbank is het verleidelijk de verstralers in te schakelen, maar dat doet u beter niet. Het felle licht wordt alleen maar door de mist weerkaatst en beperkt zo het zicht nog meer, in plaats van het te verbeteren.

Tegenwoordig zorgt een sensor er bij zowat alle modellen voor dat de autolichten automatisch worden ingeschakeld eens het duister wordt. Maar dat is bij mist niet altijd het geval, waarschuwt automobielorganisatie VAB. “Die automatische inschakeling geldt veelal ook uitsluitend voor de voorlichten, waardoor die achteraan niet branden”, zegt Matienko. “Vandaar onze raad: schakel bij mist steeds de dimlichten handmatig in, en controleer voor vertrek of ze ook daadwerkelijk branden. Want belangrijker nog dan de mistlampen, is de basisverlichting: zonder word je totaal niet gezien.”

Zoals steeds moeten ook bij mist de snelheid en veiligheidsafstand aangepast worden aan de zichtbaarheid. Rekening houdend met de stopafstanden, ligt de aanbevolen snelheid bij een beperkte zichtbaarheid van 100 meter niet hoger dan 80 kilometer per uur. Eens de zichtbaarheid minder dan 50 meter – enkel het geval bij zeer dichte mist -, zakt die zelfs tot maximaal 50 km/u.

Analyse van de ongevallen bij mist leert Vias dat snelheid niet het enige probleem is. Dikwijls is ook de tussenafstand tussen de voertuigen gewoon te klein. “Paradoxaal genoeg stijgt het percentage bestuurders dat de veiligheidsafstand niet naleeft bij mist, terwijl de zichtbaarheid dan juist afneemt. Een van de verklaringen is het zogenaamde stofzuigereffect: bij dichte mist met een zichtbaarheid van minder dan 100 meter verliest de automobilist alle oriëntatiepunten. Uit angst om uit koers te geraken, zal hij de lichten van zijn voorligger willen blijven zien, waardoor hij korter op gaat rijden.”

In extreme omstandigheden waarbij enkel de achterlichten van de voorligger zichtbaar zijn, overschatten bestuurders de afstand ook met 55%, zo blijkt uit onderzoek. De geschatte 20 meter tussenafstand is er in werkelijkheid amper negen. Niet zelden wordt het gevaar van mist ook gewoon onderschat.

Verkeersinstituut Vias raadt ook aan om het bestuurdersraam open te zetten, althans tijdelijk. “Op die manier kan men beter constateren hoe dik de mist is, en krijgt men een beter zicht op de situatie. Het voorkomt meteen ook condens aan de ruiten. Kom je plots in een mistbank terecht, trap dan niet meteen hevig op het rempedaal, maar rem geleidelijk af. Zo vermijd je eveneens bruuske reacties bij achterliggers.”

• Leer hoe uw lichten handmatig in- en uitschakelen: weet waar alle schakelaars zich bevinden.
• Controleer uw lampen voor vertrek.
• Gebruik uw dimlicht.
• Gebruik de mistlampen alleen bij zeer beperkte zichtbaarheid van minder dan 100 meter.
• Voorkom condens in uw voertuig door te verluchten.
• Rij traag en gelijkmatig.
• Hou voldoende afstand.
• Let op voor aanvriezende mist.

Lees ook: Waarom is het nu zo mistig ’s ochtends? En waar komt dat fenomeen vandaan?