‘Dit is respectloos voor de kunstenaars’: Britse consternatie over het ‘Lam Gods’

Het is nu het lam van ‘o mijn’ God, schrijft The Guardian, omdat het gezicht van het lam sinds de restauratie zo ‘alarmerend mensachtig’ is. Wat vindt u van die commotie? 

“Er is een serie Twitter-berichten geweest over de restauratie. Op Twitter hebben ze het nu zelfs vergeleken met die amateur-restauratrice, een oude vrouw uit een dorp in Spanje, die het gezicht van een 19e-eeuws Christus-schilderij heeft overschilderd. Zij wou het doek restaureren. Maar het resultaat lijkt op een aap. Ze hebben het ook vergeleken met de mislukte buste van Cristiano Ronaldo op de luchthaven van Madeira.” 

“Ik vind het enorm vervelend dat de pers er dan ook over gaat schrijven. Iets wat totaal geen basis heeft, wordt nu enorm opgeblazen. Ik vind dat compleet respectloos voor de originele kunstenaars.” 

U bent er duidelijk niet mee gediend. 

“Nee, en we hebben een tekst voorbereid om hierop te reageren. Onze persdienst heeft er zelfs een vraag over gekregen van de BBC, zo hard escaleert het. Maar de esthetische meerwaarde van de gehele restauratie staat buiten kijf. We nodigen iedereen uit om de gerestaureerde schilderijen zelf te gaan ontdekken. Gelukkig merk ik ook op dat de indringende blik van het originele lam ook interesse en waardering oproept, zelfs bij twitteraars.”

Waarom hebben de broers Van Eyck er destijds voor gekozen om het lam een menselijk gezicht te geven? 

“Je moet dat in de context van die tijd zien. In de 14de, 15de eeuw was het normaal om een lam met een menselijk gezicht uit te beelden. Natuurlijk waren de kunstenaars perfect in staat om een kop van een lam te schilderen als ze dat gewild hadden, maar er is voor het model van het menselijk gezicht gekozen. Met die indringende blik vraagt het lam de aandacht van de toeschouwer. Tegen de 16e eeuw vond men dat niet langer acceptabel en is er besloten om het te overschilderen met de kop van een schaap.” 

Wat dacht u eigenlijk zelf toen u het gezicht voor de eerste keer te zien kreeg?  

“Ik was natuurlijk niet verbaasd. Omdat het een heel traag en heel voorzichtig proces geweest is om het te restaureren. Het heeft twee weken gekost, alleen al om het gezicht weer zichtbaar te maken. In overleg met internationale kunstexperts en ook met de kerkfabriek hadden wij besloten om het originele werk weer bloot te leggen, omdat er zo veel van de originele verf nog aanwezig was.” 

Zit er dan ook niet een goede aan kant aan die hele commotie: het schilderij is prachtig gerestaureerd en jullie werk gaat nu toch ook de wereld rond? 

“Ja, maar je ziet dan toch ook dat het geassocieerd wordt met heel slechte restauraties en dat de pers dat ook opschrijft. Daardoor komt ons werk eigenlijk in een heel negatief daglicht te staan. Wat ik vooral erg vind, is dat er nu gelachen wordt met het originele schilderij van de broers Van Eyck. De twee kunstenaars zijn de grootste meesters van de Vlaamse schilderkunst. Het originele werk is nu na eeuwen opnieuw zichtbaar en dan wordt het gewoon belachelijk gemaakt.”