Zondagmiddag om 14 uur, een uur later dan gepland, zullen de eerste carnavalswagens in Aalst het stormweer trotseren. In de studio van VTM Nieuws deed Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) 'een oproep': 'er is zoveel waar mee gelachen kan worden, laten we verstandig zijn', zei hij. 'Censuur is niet op zijn plaats, maar ik wil een appèl doen op het gezond verstand. De carnavalisten zouden zich moeten verplaatsen in wie slachtoffer is van hun spot.'

Jambon zei ook dat de Joodse gemeenschap hem en zijn partij, die er goede banden mee heeft, 'aanspreekt op de gevoeligheden die binnen de gemeenschap leven'. 'Maar dit is iets waar je als overheid niet in kan tussenkomen, zolang men binnen de krijtlijnen van het wettige blijft', zei Jambon.

'Context is alles'

Op een persconferentie eerder vandaag had burgemeester van Aalst Christoph D’Haese (N-VA) vastgesteld dat er ‘ongelooflijk veel gezegd en geschreven is’ over het feest in zijn stad. ‘Het is een heel verbindend volksfeest’, zei hij, en de ‘apotheose van het creatieve werk van duizenden carnavalisten’.

Maar vanmiddag kijkt de wereld mee. Nadat carnavalsgroep De Vismooijl’n vorig jaar Joden omringd door geldzakken en ratten op zijn wagen afbeeldde, en de stad daarop een golf van kritiek over zich heen kreeg, wil iedereen weten wat er vandaag in de straten van Aalst te zien zal zijn.

‘We willen aan de wereld tonen dat we een stad zijn met een menselijk gelaat’, zei D’Haese. ‘Carnaval is bijzonder. Arm wordt rijk, rijk wordt arm, man wordt vrouw en omgekeerd. Soms weet ik het allemaal niet meer. Dat is moeilijk te begrijpen en uit te leggen aan de wereld. Maar laat ons alsjeblieft met een gepaste bril naar de 92ste editie van dit bijzondere spektakel kijken. Mensen hebben nooit de bedoeling te kwetsen an sich. Context is alles. Het gaat hier echt over vrijheid van meningsuiting.’

‘Maar u kan mij natuurlijk niet verantwoordelijk stellen voor een buitensporige carnavalist’, besloot D’Haese zijn persconferentie. ‘We hebben de strafwet en wordt die overtreden, dan treden we op. Ik kan carnavalisten uit de stoet zetten, maar ik ga niet de lijn trekken met wat gelachen mag worden en met wat niet.’

‘Reactie van de regering’

In het VRT-programma De Zevende Dag toonde de Israëlische ambassadeur in ons land, Emmanuel Nahson, zich niet akkoord met de stelling van D’Haese dat ‘het hier gaat over de vrijheid van meningsuiting’. ‘Ik wil alles in context bekijken, maar hier in Aalst wordt een lijn overtreden. Aalst is de enige plaats in Europa, misschien zelfs in de wereld, waar iets als dit gebeurt. Dat is niet te geloven in een voorbeelddemocratie als België. Is het grappig om Joden te zien zitten op zakken geld, met ratten errond? Er zijn grenzen aan satire. Aalst moet zich aanpassen aan de moderne tijd.’

De ambassadeur was duidelijk: tot een diplomatieke rel tussen België en Israël hoeft dit niet te leiden, maar als in Aalst opnieuw ‘antisemitische wagens’ uitrijden, ‘dan verwachten wij een reactie van de federale regering’, zei hij. ‘Het is een vreemde situatie: een lokaal evenement dat wereldwijd impact krijgt. Dat is een uitdaging voor België.’