Wat zijn de grote kanshebbers voor ‘Auto van het Jaar 2020’?

Op de hoofdzetels van BMW, Ford, Peugeot, Porsche, Renault, Tesla en Toyota neemt de spanning toe. Maandagnamiddag 2 maart wordt in Genève immers bekendgemaakt wie de opvolger wordt van de Jaguar I-Pace als ‘Auto van het Jaar’. Het Belgische jurylid Tony Verhelle verwacht een nek-aan-nekrace.

Tabellen en rankings komen goed aan bij de lezers. En bij uitbreiding ook bij de luisteraars en kijkers van radio en televisie. Daarom is de verkiezing van de ‘Auto van het Jaar’ nu al verzekerd van ruime mediabelangstelling. De proclamatie heeft traditioneel plaats op de vooravond van de persopening van de Geneva International Motor Show, dit jaar gebeurt dat op maandag 2 maart.

De kandidaten voor 2020 zijn in alfabetische volgorde: BMW 1, Ford Puma, Peugeot 208, Porsche Taycan, Renault Clio, Tesla 3 en Toyota Corolla.

Initiatief van Nederlandse autojournalist Fred van der Vugt

De geschiedenis van de verkiezing ‘Auto van het Jaar’ gaat terug tot 1964 en berust op een initiatief van de Nederlandse autojournalist Fred van der Vugt. Bij onze noorderburen genoot die landelijke bekendheid als samensteller/presentator van het populaire televisieprogramma Wereld op Wielen.

Hij was ook hoofdredacteur van het autoblad Autovisie en wist zijn collega’s van Auto (I), Autocar (UK), Autopista (S), L’Automobile Magazine (F), Stern (D) en Vi Bilägere (Zwe) ervan te overtuigen om samen een jaarlijkse verkiezing ‘Auto van het Jaar’ te organiseren.

De initiatiefnemers stelden een internationale jury samen van 26 autojournalisten uit 9 landen. Hun aantal is inmiddels opgelopen tot 59 uit 22 landen, onder hen 5 vrouwen. De juryleden worden geacht professionele en onafhankelijke fulltime autojournalisten te zijn én jonger dan 65 jaar. Wie de leeftijdsgrens overschrijdt, moet ontslag nemen.

Geruchten over omkoperij en partijdig stemgedrag

De leeftijdsgrens van 65 jaar is destijds ingevoerd door de (Belgische) voorzitter Paul Frère nadat die had vastgesteld dat enkele van zijn collega’s fysiek niet meer in staat waren om auto te rijden, laat staan om auto’s te testen. Met de invoering van de statutaire regel maakte hij ook een einde aan zijn voorzitterschap, Frère was zelf al een einde in de zeventig.

Uit die periode dateren ook de geruchten over partijdig – lees: nationalistisch – stemgedrag van sommige juryleden. Harde bewijzen over omkoperij of belangenvermenging zijn echter nooit op tafel gelegd. Om elke twijfel weg te nemen, wordt sinds enkele jaren het stemgedrag van de juryleden – na de proclamatie – publiek gemaakt. Zo kan iedereen zwart op wit zien wie voor wie heeft gestemd. Ieder jurylid beschikt over 25 punten die hij/zij over tenminste 5 auto’s moet verdelen met een maximum van 10 punten voor één model. Hij of zij mag slechts één auto op plaats één zetten.

Een steen des aanstoots is en blijft de oververtegenwoordiging van de grote autolanden. Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en het Verenigd Koninkrijk tellen ieder zes juryleden, de andere moeten het stellen met één, twee of drie vertegenwoordigers. Namens ons land zetelen Tony Verhelle en Stéphane Lemeret in de jury. Oorspronkelijk was de verdeling gebaseerd op het jaarlijks aantal geproduceerde en verkochte wagens van een land maar die verdeelsleutel is ondertussen door de feiten achterhaald als gevolg van het delokaliseren van de autoproductie naar goedkopere loonlanden.

Appelen met peren vergelijken

De verkiezing van de ‘Auto van het Jaar’ beperkt zich tot één winnaar. Overloop je de zeven finalisten van dit jaar dan worden populaire volumemodellen zoals de Peugeot 208 en Renault Clio vergeleken met de exclusieve en peperdure Porsche Taycan.

Jurylid Tony Verhelle: ‘Wij maken geen vergelijkende test maar beoordelen elk model afzonderlijk op zijn kwaliteiten op basis van een reeks criteria zoals veiligheid, verbruik, uitstoot, comfort, design en prestaties. Wij houden uiteraard ook rekening met de verhouding kwaliteit/prijs en het innovatief karakter van de nieuwkomer. Het is dus niet zo dat een model met intrinsiek de beste eigenschappen automatisch als winnaar uit de bus komt. Sla er de lijst van de winnaars op na en je zult vaststellen dat de premiummerken ondervertegenwoordigd zijn.’

Andere printmedia zoals het Duitse Bild am Sonntag vergelijken modellen binnen eenzelfde markt- en prijssegment, wat de logica zelf is en een meer objectieve vergelijking mogelijk maakt. Met die kleine kanttekening dat deze formule de mogelijkheid biedt meerdere modellen te bekronen, wat meerdere merken ertoe aanzet of verplicht om bijkomende reclamebudgetten vrij te maken. Geheel vrijblijvend is deze aanpak dus niet.

Lees verder onder de foto’s

Redactionele onafhankelijkheid onder druk

Door het succes en de impact van de sociale media en onlinecommunicatie verdelen de merken hun reclamebudgetten nu over meerdere spelers en zien met name de printmedia hun reclame-inkomsten fors teruglopen. Dat geldt zowel voor de kranten als weekbladen en automagazines en legt extra druk op de schouders van de journalisten. Almaar meer automerken verpakken hun reclameboodschappen in de vorm van een redactionele bijdrage.

Daardoor wordt de scheidingswand tussen objectieve informatie en fake news dunner, wat een kwalijke evolutie is voor de consument. Want wie of wat kan zij of hij nog vertrouwen? Je koopt niet elke dag een nieuwe auto. De investering heeft immers een zware impact op het gezinsbudget en moet daarom goed overwogen zijn. Zou je denken. De dagelijkse realiteit is anders: voor de ene is een auto een banaal gebruiksvoorwerp, voor de andere een statussymbool met een hoge emotionele geladenheid. Rationaliteit versus emotionaliteit.

Pas de deux

Hoe verloopt de verkiezing van de Auto van het Jaar in de praktijk? In principe komt elke nieuwe auto in aanmerking die in de loop van het jaar wordt gelanceerd in minstens vijf Europese landen. Na een eerste schifting krijgen de juryleden in oktober de gelegenheid de 30 à 35 weerhouden nieuwkomers gedurende een paar dagen te testen in Denemarken.

Op basis van de beoordelingen van de jury worden 7 auto’s weerhouden die in februari aan een ultieme test worden onderworpen op het circuit van Mortefontaine in de omgeving van Parijs. Vervolgens maken de juryleden hun puntenverdeling over aan de voorzitter en wordt de finale rangschikking opgemaakt. De uitslag wordt bekend gemaakt op de vooravond van de persopening van de Geneva International Motor Show.

Tony Verhelle verwacht dit jaar een nek-aan-nekrace tussen de Peugeot 208 en de Renault Clio, de op één na meest verkochte auto in Europa. ‘Het Franse duo beschikt over sterke troeven en spreekt een ruim publiek aan, want comfortabel, betrouwbaar én betaalbaar. Beide modellen zijn bovendien leverbaar met elektrische aandrijving, de eerste als full electric, de tweede als E-Tech Hybrid.

‘Onder de genomineerden is de Porsche Taycan zonder twijfel de beste auto maar hij is zo duur dat hij niet in aanmerking komt voor een bekroning. Ik verwacht ook een goede uitslag voor de Tesla 3. De Amerikaanse constructeur heeft veel tijd en energie geïnvesteerd in de finale presentatie van het nieuwe model in Mortefontaine. Bovendien rijdt de wagen elektrisch, beschikt die over een ruimte autonomie en is die veel goedkoper dan de andere Tesla-modellen. Hij wordt wellicht een sterke derde.’

De editie 2020 was meteen de laatste voor Tony Verhelle. Dat vraagt om een woordje uitleg… ‘Op 19 maart word ik 65 en bereik ik dus de statutaire leeftijdsgrens. Voor mijn opvolging zijn twee kandidaten in de running, de deliberatie gebeurt door de zeven stichtende leden. De naam van mijn opvolger zal eerstdaags bekend gemaakt worden.

Waarop die zich mag verheugen? In de regel worden de juryleden vroegtijdig geïnformeerd over de komst van nieuwe modellen en krijgen zij de gelegenheid om in een vroeg stadium proef te rijden met de nieuwkomers. Zij staan dus hoog in aanzien bij de constructeurs. Dat zij extra in de watten worden gelegd, dat is niet waar. De restaurant- en hotelkosten die verbonden zijn aan de specifieke activiteiten van de jury zijn voor rekening van de leden. Voor het geld moet je die job niet ambiëren.’