Na drie jaar onderhandelen over minimale dienstverlening in de gevangenis zet minister van Justitie Koen Geens (CD&V) nu gewoon door. Het sociaal overleg met de vakbonden van de cipiers is wat hem betreft afgerond, ze hebben zich nu te schikken naar de wet. Die is door de Kamer gestemd en in principe al sinds november 2019 van kracht.

Concreet houdt ze in dat elke stagingsaanzegging tien dagen van voordien moet gebeuren. Een minimumbezetting moet ervoor zorgen dat de rechten van gedetineerden niet in het gedrang komen en dat de veiligheid gegarandeerd kan worden. Europa tikte ons land al op de vingers omdat stakingen te vaak leidden tot mensonterende omstandigheden in de gevangenissen.

Aanval op stakingsrecht

Alleen bleef die wet tot nu toe dode letter. De cipiers zien er een aanval op hun stakingsrecht in. Als er niet genoeg vrijwilligers zijn om te werken, dan kunnen stakers opgevorderd worden. Bovendien kampt het gevangeniswezen al langer met een personeelstekort, dat maar niet opgelost raakt. De stakingen van de afgelopen weken liepen dan ook niet volgens de nieuwe procedures.

“De minister heeft ons bij hem geroepen voor een monoloog”, zegt Eddy De Smedt van de vakbond VSOA. “Hij zei dat hij ondanks alles doorgaat met zijn plannen en liet geen ruimte meer voor verdere onderhandelingen. We hebben daar nota van genomen en gaan ons nu beraden met onze achterban.”

“Dictaat”

Een “dictaat uit de Wetstraat” is het volgens de socialistisch bond ACOD. “Ik vind het pervers dat de minister het stakingsrecht afweegt tegen de basisrechten voor gedetineerden”, zegt afgevaardigde Robby De Kaey. “Door de overbevolking, de besparingen in de werkingsmiddelen en het personeelstekort doen zich nu ook al dagelijks problemen voor de gedetineerden voor. Maar daaraan wordt niet verholpen. Het is blijkbaar pas wanneer de vakbonden staken, dat de basisrechten van gedetineerden als belangrijk worden beschouwd.”

Een nieuwe grote stakingsgolf in de gevangenissen lijkt dan ook onafwendbaar. En nee, de bonden voelen zich nog altijd niet gebonden door de nieuwe regels. “De minister heeft geen rekening gehouden met de tussenkomsten van de sociaal bemiddelaar. Als hij zich zelf niet aan zijn protocol houdt ...”

Het kabinet-Geens benadrukt dat ze wel alle kansen hebben gegeven aan het sociaal overleg. Het zijn de bonden die niet kwamen opdagen bij de uiteenzetting aan de lokale afdelingen. De minister is zelfs nog met een ultiem voorstel gekomen, waar de bonden geen oren naar hadden.