Deze beklijvende fotoreeks van een Belg is genomineerd voor een World Press Photo
De Brusselse fotojournalist Alain Schroeder (°1955) is met twee orang-oetan-foto’s genomineerd voor de 2020 World Press Photo in de categorie natuur. Hij reisde de hele wereld rond, van Binche en Boedapest tot Vietnam en China. Maar de reportage die hij de afgelopen jaren maakte van de met uitroeiing bedreigde orang-oetans op het Indonesische eiland Sumatra raakte hem het meest.
Alain Schroeder is altijd op zoek naar nieuwe onderwerpen om te fotograferen, van de microkosmos van de Upper East Side tot de Gilles de Binche. Hij had nooit durven vermoeden dat hij op een dag een reeks over orang-oetans zou maken en toch is dat wat gebeurde.
Alain Schroeder: “Verhalen vallen je in de schoot wanneer je ze het minst verwacht. Ik bezocht Bukit Lawang, gewoon als toerist, en deed er een tocht door de bloedhete jungle in de hoop orang-oetans te zien. Het moment waarop ik er voor het eerst tegenover een stond, voelde ik een enorme verbondenheid. Het was alsof ik in de ogen van mijn voorvaderen keek. Ik stelde me voor dat wij miljoenen jaren geleden net zoals zij waren. We delen dan ook 97 procent van onze genen met hen.”
Schroeder was meteen gebeten en na wat research kwam hij organisaties als het OIC (Orangutan Information Centre) en het SOCP (Sumatran Orangutan Conservation Programme) op het spoor, organisaties die zich inzetten om orang-oetans die gewond, verdwaald of gevangennomen zijn te helpen en een duurzame toekomst proberen te bieden.
“Orang-oetans trekken het grootste deel van de dag door de toppen van bomen op zoek naar fruit, schors en vegetatie om te eten”, vertelt Schroeder. “ Elke avond bouwen ze een nieuw nest. Maar hun leefgewoontes staan onder zware druk. Het kappen van de bomen dwingt de dieren om eten en slaapplaatsen in de nabijgelegen rubber- of palmolieplantages te gaan zoeken, waar ze onzacht in aanraking komen met de werkers.”
De fotograaf volgt de teams tijdens reddingsoperaties door de warme, vochtige jungle. Verdwaalde of opgejaagde orang-oetans worden verdoofd en in valnetten opgevangen. Het lijken net stropers op de beelden, maar dit zijn helpende handen. De eerste orang-oetan die hij zo fotografeerde, was een 15 jaar oud vrouwtje. Hoewel ze blind is aan één oog en verschillende wonden op haar lichaam heeft van een luchtdrukpistool, verkeert ze in goede gezondheid en dus is iedereen het erover eens om haar vrij te laten in een veiliger bos, ver van de plantages. “Het was al nacht toen we de kooi waarin ze verplaatst was tegen een boom zetten. Zodra de kooi werd opengezet, schoot ze naar boven en in een flits verdween ze in het gebladerte, terwijl wij met verstomming toekeken.”
In de maanden daarna neemt Schroeder deel aan verschillende reddingsacties waarbij de orang-oetans ofwel meteen naar een betere plaats worden verhuisd, ofwel, wanneer ze gewond zijn, naar de dokters en verplegers van het Quarantine Center van het Sumatran Orangutan Conservation Programme worden gebracht. Eén keer loopt het gruwelijk mis.
“We waren op een nacht tien uur onderweg omdat er een orang-oetan verdwaald was in een palmolieplantage. De aap werd snel gelokaliseerd, maar de verdoving verliep moeilijk aangezien ze een baby vasthad. Een van onze teamleden klom in de boom om de baby zachtjes van de moeder over te nemen terwijl zij in slaap viel. Na een eerste onderzoek bleek de moeder blind en vergeven van schotwonden van luchtdrukpistolen. Ze moest onmiddellijk naar onze kliniek voor verzorging. Maar onderweg liep het mis met de baby. Die bleek plots in nood. Ondanks al onze pogingen om het kleintje te redden, stierf ze voor onze ogen. We waren er kapot van. De moeder, die we Hope hadden gedoopt, bleek 74 schotwonden te hebben en werd succesvol geopereerd.”
De foto’s tonen dieren op hun kwetsbaarst. Een orang-oetan aan het infuus. Het zijn schrijnende beelden die voor veel meer staan. “Als fotojournalist maak je weliswaar altijd deel uit van het verhaal, maar je probeert toch wat afstand te behouden. Maar bij dit project werd ik bijna vanzelf een activist. Ik vind het dan ook belangrijk om deze foto’s zo veel mogelijk te verspreiden, om de mensen wakker te schudden. Het gaat niet goed met de planeet en het is tijd om iets te doen. Onze planeet ligt aan het infuus. Het is tijd om haar weer op haar poten te krijgen en een duurzame toekomst te geven. Er is nog hoop.”
