‘Waarom mag Fabre hier wél nog de grote Jan blijven uithangen?’

Beste vrouwen die tegen Weinstein getuigden,

Zo uit het hoofd kan ik niet direct op films komen waarin sommigen van jullie hebben meegespeeld, maar soms herkende ik actrices als er foto’s naast een artikel werden gepubliceerd.

Tijdens het lezen van een stuk over Ashley Judd in de Volkskrant herbeleefde ik mijn eigen gebeurtenis met Jan Fabre die zeer gelijklopende elementen heeft. Hotelkamer. Werkgever. Avances. Afwijzing. 

Het beeld ziet er op het eerst gezicht meelijwekkend uit en kan zelfs ludiek worden geïnterpreteerd. Een knappe brunette wordt verzocht om een massage te geven aan een machtige studiobaas in badjas. Een vadsige kerel met een paddensmoel. Maar het lachen zal je snel vergaan. Dezelfde tijd dat je “nee” zegt voel je de bui al hangen.

Hoe vriendelijk, moederlijk of afgemeten je toon ook was, zelfs ik proef de angst (nog steeds) van de consequenties die konden volgen en de rest van je carrière en je portefeuille bepalen. 

Waar had je gestaan als je toch “ja” had gezegd? Zichtbaarder, een stuk gefortuneerder en met extra werkervaringen vermeld op je curriculum vitae beweer je in een interview. Maar je levensloop werd in dat opzicht in vrijheid beperkt. 

Mijn wens is dat onze vrijheid bepaald wordt door vrijpostigheden ongestraft te kunnen aanvechten. En dat kan alleen maar door actie te ondernemen.

De laatste jaren hoef ik geen dame meer te zijn, het woord plaatst mij direct in een soort onderdanig keurslijf. Mijn lichaam en geest accepteren dit niet meer. Maar de rebellie is zwaar om dragen en ook dat hebben jij en je medestanders mogen ondervinden.

Ondanks de vele intimidaties, waardoor vele getuigen hebben ingebonden, bleef een harde kern toch doorgaan. Dit vergt kracht en doorzettingsvermogen. Hopelijk geeft dit, nu Harvey Weinstein schuldig is bevonden aan verkrachting en aanranding, de moed aan andere slachtoffers om te getuigen en een klacht neer te leggen.

In België heeft, voor zover ik weet, niemand een officiële klacht neergelegd tegen Jan Fabre. Ik was in 2018 een van de dansers die in de open brief in Rekto:Verso getuigden over de manipulatie, de intimidatie en de misogyne attitude van Fabre als regisseur en werkgever. Achteraf zijn niet alle slachtoffers een officiële getuigenis gaan afleggen bij de politie. Je moet de keuze van deze mensen respecteren, hoe moeilijk ook. Ik geloof niet dat ze onder druk werden gezet door Fabre maar wel door zijn omgeving.

Net als Weinstein had Fabre een slechte reputatie en men treft de slachtoffers met opmerkingen dat “ze maar beter moesten weten”. Ik schreef op het einde van dat jaar ook een brief naar Hare Majesteit de Koningin met de vraag waarom de kunstenaar na zoveel getuigenissen en machtsmisbruik nog steeds kon beschikken over de plaats als ereburger, geschonken door het koningshuis en God weet welke ministeries en instanties. 

Het zou een correct signaal geweest zijn naar de slachtoffers en de maatschappij om deze eretitel op te schorten tot nader onderzoek. Als een leerkracht van het lager onderwijs in opspraak komt laat je die toch ook niet meer voor de klas staan? 

15 februari 2019 kreeg ik een brief terug waarin de koningin zich beperkte tot het uitdrukken van haar hoop dat “de bevoegde instanties zich hier spoedig over kunnen uitspreken”. De medailles op Fabres borst komen nochtans van haar huis en je kunt nergens een regel vinden waarin zwart op wit staat waaraan deze ‘ereburgers’ zich moeten houden. Het is een plafond waar wij als gewone sterveling niet doorheen mogen kijken. Zulke kastensystemen vergroten nog meer de mogelijkheid tot onaangepast gedrag waarin men zich onschendbaar voelt en is.

In de VS keerden politici als Barack Obama en Hillary Clinton zich af van Weinstein, maar in België blijft Fabre zijn subsidies gewoon behouden. Is dit dan een soort “uitspraak van de bevoegde instanties” waarover de koningin het had? Het is eerder een stomp in de maag want bij beide heren is er weinig bewijslast maar wel veel getuigen die allen onafhankelijk van elkaar hetzelfde vertellen.

We hebben talent genoeg en dit was een gelegenheid om ondersteuning te bieden waar het echt nodig was. De kans is heel groot dat België weer een gerenommeerd dansgezelschap met internationale allures aflevert. Fabre is passé, geef België nieuw bloed.

Wachten op zijn excuses is zoals wachten op Godot. En ik hoef ze niet meer. We weten dat mensen met zo’n ziekelijk patroon hun slachtoffers enkel willen ontwapenen door deze ‘edelmoedigheid’. Het zijn holle woorden van een roofdier. Jullie in de VS hebben dat van jullie geketend. De onze staat terug op zijn berg de grote jan uit te hangen met geld van de belastingbetaler. Daarom een kleine echo van over de oceaan om mijn respect te tonen voor deze heldhaftige en rechtvaardige daad.

Er werd duidelijk gemaakt dat zulk gedrag niet meer getolereerd wordt. Dit behoort inderdaad tot een vorig tijdperk. It is time for social change. Well done!

Veel liefs,

Geneviève