De federale storm sijpelt binnen in de Vlaamse regering

“Wie privileges waardeert boven principes, verliest beide snel.” Een dag nadat de communicatiedienst van N-VA het grof geschut bovenhaalde tegen uittredend Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten, blijft de aanval via een filmpje op Twitter nazinderen. De Vlaams-nationalisten zijn duidelijk niet van plan om Rutten te ontzien nu ze geen kandidaat meer is om zichzelf op te volgen als voorzitter.

Het filmpje is hard aangekomen bij de liberalen. “Dit is een regeringspartij en coalitiepartner onwaardig”, zegt kandidaat-voorzitter Bart Tommelein. Zo kan het niet verder, zegt hij. “Dit zet de samenwerking in de Vlaamse regering onder druk.” Niettemin sloeg Open Vld op haar beurt fors terug met een filmpje over de gebroken beloftes van N-VA, waaronder haar beslissing om de eis voor het confederalisme in de koelkast te stoppen.

Op het eerste gezicht lijkt het vreemd dat N-VA zo hard blijft doormeppen op haar Vlaamse coalitiepartner. Meer dan ooit heeft ze er baat bij om aan te tonen dat het Vlaamse niveau beter werkt dan het federale. Bovendien moet Open Vld binnenkort beslissen of ze in een federale Vivaldi-coalitie zonder N-VA stapt. De Vlaams-nationalisten hopen nog steeds federaal te kunnen meebesturen.

Juist daarin schuilt ook de verklaring. N-VA beseft heel goed dat Open Vld verdeeld is over de Vivaldi-keuze. Ze probeert het interne conflict daarover aan te wakkeren, zodat Vivaldi niet van de grond komt. Inhouden hoeft niet, want de kans is klein dat ze uiteindelijk samen met Open Vld in een federale regering belandt. Als Vivaldi levensvatbaar blijkt, valt ze zelf uit de boot. Vinden PS en N-VA elkaar in een paars-gele coalitie, dan wordt Open Vld wellicht geloosd.

Karaktermoord

Zelfs als alles mislukt, en er nieuwe verkiezingen komen, zal N-VA geen kans onbenut laten om Open Vld neer te zetten als een principeloze partij die in zee wou gaan met Paul Magnette (PS) om een regering te vormen zonder meerderheid langs Vlaamse kant. Electoraal gezien is dat een sterke positie. Volgens sommige liberalen moet de ‘karaktermoord’ op Rutten in dat licht worden bekeken.

En de Vlaamse regering? Daar is volgens de ministers geen vuiltje aan de lucht. Dit is een strijd tussen partijhoofdkwartieren, klinkt het, niet tussen hen. “Afgelopen vrijdag hebben we nog samen geklonken op het eerste kleinkind van Hilde Crevits (CD&V)”, zegt mobiliteitsminister Lydia Peeters (Open Vld). Zij reed samen met ministers Zuhal Demir (N-VA) en Wouter Beke (CD&V) van Limburg naar Brussel. “Ik heb niet de indruk dat de sfeer slecht is.”

Ook volgens minister-president Jan Jambon (N-VA) verhoudt de Vlaamse regering zich tot het gekibbel zoals het Gallische dorp van Asterix en Obelix tot de boze buitenwereld. Er loopt een muur tussen het werk in de regering en het gewoel tussen de partijhoofdkwartieren. “Met de hand op het hart: de samenwerking verloopt heel vlot. Vorige week hebben we nog samen een plan aangekondigd om 120.000 extra Vlamingen aan de slag te krijgen”, laat hij weten via zijn woordvoerder.

Kibbelkabinet

Wel opvallend: het filmpje van N-VA werd niet op voorhand doorgesproken met het kabinet-Jambon. Wat dat betreft lijkt de communicatiedienst van de partij geen lessen te hebben getrokken uit het debacle rond de omstreden Marrakech-campagne, die ook op eigen houtje werd uitgedokterd.

Intussen dreigt de federale malaise wel af te stralen op de Vlaamse ploeg. “Als het zo blijft doorgaan, is dat uiteraard niet bevorderlijk”, zegt Peeters. Zeker als er straks een federale regering wordt gevormd die een andere samenstelling heeft dan de Vlaamse. In dat geval dreigt opnieuw het beeld te ontstaan dat Jambon en co juist hopen te vermijden: dat van een kibbelkabinet.

Hoe langer een federale oplossing op zich laat wachten, hoe groter de druk op de Vlaamse coalitiepartners. En hoe groter de kans dat de tactiek van de partijvoorzitters de rust in het Gallische dorpje zal verstoren.