‘Vlaanderen wordt benadeeld in Green Deal’: Jambon schrijft kritische brief aan Von der Leyen

In de brief maakt Jambon zich zorgen over de Green Deal - het Europese klimaatplan dat momenteel wordt uitgedacht. Volgens Jambon zal Vlaanderen veel te weinig geld krijgen vanuit Europa. “Ik kan alleen besluiten dat uw voorstel Vlaanderen financieel zou benadelen en geen rekening houdt met de grote investeringen die we al gemaakt hebben om onze economie te transformeren en onze uitstoot te verlagen”, schrijft Jambon in naam van zijn regering. De Morgen heeft zijn brief in handen.

Ambitieus

De Green Deal wordt regelmatig getypeerd als de Europese variant van de maanlanding. Een allesomvattend, ingrijpend en hyperambitieus klimaatplan waarmee de nieuwe Europese Commissie het continent op sleeptouw wil nemen na de brexit. De Green Deal moet in het komende decennium 1.000 miljard euro aan duurzame investeringen opleveren. Alle lidstaten en sectoren van de Europese economie moeten drastisch vergroenen. Het einddoel? Een klimaatneutraal Europa tegen 2050.

“We staan achter het uitgangspunt van de Green Deal, maar we hebben een aantal bezorgdheden over de uitwerking ervan”, reageert Jambon via zijn woordvoerder. “Die bezorgdheden willen we ruim op voorhand kenbaar maken bij Europa.” De Vlaamse ‘MP’ is vooral ongerust over het zogeheten Mechanisme voor Rechtvaardige Transitie. Dit mechanisme zal een belangrijk onderdeel van de Green Deal vormen. Zoals het nu is uitgetekend, zal er vooral geld naar de zwaar vervuilende lidstaten gaan, luidt het.

Zo zou België een minimumbijdrage van 68 miljoen euro krijgen uit het ‘Fonds voor Rechtvaardige Transitie’, dat deel uitmaakt van het Mechanisme. Ter vergelijking: Letland krijgt ook 68 miljoen euro, Finland 165 miljoen, Nederland 220 miljoen, Bulgarije 458 miljoen, Roemenië 757 miljoen en Polen 2 miljard. Bovendien stelt Europa voor om al het Belgische geld in Henegouwen te investeren. Iets waar Jambon niet mee akkoord gaat. “Ik moet toegeven dat ik nogal verrast was toen ik een nadere blik wierp op het voorstel voor het Fonds voor Rechtvaardige Transitie”, schrijft hij aan Von der Leyen.

Jambon benadrukt dat alleen de Antwerpse en Gentse industrie voor meer dan 60 procent van de totale Belgische uitstoot zorgen. Hij vraagt de Commissievoorzitter om haar plannen voor de Green Deal de komende maanden te herwerken. 

Aanpassing

Of dit zal gebeuren, is onduidelijk. Tijdens een briefing woensdag hield de Europese Commissie vast aan Henegouwen als enige Belgische regio die ondersteuning vanuit het Fonds voor Rechtvaardige Transitie verdient.

Europa van gedacht doen veranderen, wordt niet evident. Als het over klimaat gaat, beschouwt Europa België sowieso als een geheel. Er wordt alleen rekening gehouden met gezamenlijke standpunten van de regio’s en het federale niveau. Voor de discussies rond de Green Deal is dat in principe niet anders. Maar op dit moment is er nog geen Belgisch standpunt. 

Wellicht probeert Jambon daarom zelf de druk op te voeren. Vlaams klimaatminister Zuhal Demir (N-VA) noemde de Green Deal begin februari al een ‘mean deal’ voor Vlaanderen. Donderdagochtend herhaalde ze die boodschap: “Het Fonds voor Rechtvaardige Transitie van Europa bevoordeelt landen die nog niet hebben geïnvesteerd in milieuvriendelijke technologieën. Dat is onaanvaardbaar. Ook onze havens en industrie moeten blijven investeren om de energietransitie verder te zetten.”

Klimaatexperts menen dat Vlaanderen beter de pijlen richt op andere budgetten die de Green Deal voorziet. “Het Fonds voor Rechtvaardige Transitie is echt bedoeld voor de armste, meest vervuilende landen”,  reageert Mathias Bienstman van de Bond Beter Leefmilieu (BBL). “Daar valt België niet onder. Maar er is ook een fors investeringsfonds voor industriële innovatie. Het zou logischer zijn dat Vlaanderen daar op mikt met ambitieuze groene industriële projecten.”