Het coronavirus is nu officieel een pandemie, maar wat betekent dat?

Alle ziektes gaan van start op een specifieke plaats, in het geval van Covid-19 de stad Wuhan, in de provincie Hubei in China. Als de ziekte uitbreidt, maar nog steeds beperkt blijft tot een bepaald gebied spreken we van een ‘epidemie’. Vaak roept de WHO (World Health Organisation of Wereldgezondheidsorganisatie) dan een internationale noodsituatie uit om ervoor te zorgen dat iedereen weet dat de ernstige ziekte zich naar andere landen kan verspreiden en maatregelen kan nemen om dit te vermijden. 

Als de ziekte zich toch wereldwijd verspreidt en er epidemieën zijn over meerdere continenten, spreekt men van een ‘pandemie’. Pandemie is afkomstig van het Grieks, waar het (toepasselijk) ‘de hele mensheid’ betekent. De Wereldgezondheidsorganisatie definieert een pandemie als ‘de aanhoudende wereldwijde verspreiding van een ziekte door overdracht van mens op mens’. Vaak wordt deze term gebruikt bij het griepvirus, als de epidemie uitbreidt naar twee of meer continenten. Hoewel de definitie niets zegt over de ernst van de ziekte, houdt de WHO hier wel rekening mee om officieel vast te stellen dat het om een pandemie gaat.

Hoewel Covid-19 aan de criteria voldoet, heeft de WHO gedurende lange tijd niet officieel gesproken over een pandemie - tot vandaag. 

WHO-topman Tedros Adhanom Ghebreyesus, noemt de uitbraak van het nieuwe coronavirus officieel een pandemie. Hij zei in een boodschap aan de pers dat “we nog nooit eerder een pandemie hebben meegemaakt die is ontstaan uit een coronavirus. We hebben ook niet eerder gezien dat een pandemie tegelijkertijd kan worden beheerst”. De omschrijving van deze uitbraak als pandemie leidt volgens de WHO niet tot een andere aanpak. Tedros is wel bezorgd over “de alarmerende snelheid van de verspreiding” van het nieuwe virus en door “de alarmerende nalatigheid” .

De laatste pandemie dateert van 2009: de uitbraak van de Mexicaanse griep, veroorzaakt door het influenza virus H1N1. De ziekte verspreidde zich over 214 landen en kostte aan meer dan 18.000 mensen het leven, hoewel het echte aantal waarschijnlijk hoger lag. Wat het virus zo ongewoon maakte is dat het een heel ander ziektepatroon had dan normaal het geval is voor seizoensgebonden griepvirussen. Het was ook veel actiever en het zorgde voor meer overlijdens bij jonge mensen.

Eén van de dodelijkste pandemieën uit onze geschiedenis is de Spaanse griep, ook het H1N1 virus, dat meer dan 500 miljoen mensen besmette en zorgde voor tientallen miljoenen overlijdens tussen 1918-1920.

Volgens WHO-baas Tedros Adhanom Ghebreyesus leidt de omschrijving van deze uitbraak als pandemie niet tot een andere aanpak.  Hij benadrukt dat alle landen samen de koers van deze wereldwijde epidemie kunnen veranderen. “We zitten allemaal in hetzelfde schuitje en we moeten juist handelen en kalm blijven”, aldus de WHO-chef.

Tedros is wel bezorgd over “de alarmerende snelheid van de verspreiding” van het nieuwe virus en door “de alarmerende nalatigheid” .