Spaanse en Italiaanse premiers slaan alarm: "De EU is in gevaar"

De pandemie heeft de Europese economie abrupt tot stilstand gebracht en de lidstaten moesten al diep in het rood gaan om bedrijven overeind te houden en werklozen te ondersteunen. Het economisch herstel op langere termijn vergt nog veel meer investeringen en doet opnieuw vragen rijzen over de financiële draagkracht van sommige landen in de eurozone. 

Na zestien uur praten en ruziën tussen de ministers van Financiën, mislukten gisteren de onderhandelingen over een Europees steunpakket. Het gaat om kredietmaatregelen van in totaal 540 miljard euro die op de korte termijn beschikbaar kunnen zijn om de regeringen, het midden- en kleinbedrijf en tijdelijk werkloze werknemers tegen de gevolgen van de pandemie te beschermen. De EU-landen willen vanavond opnieuw proberen een reddingspakket samen te stellen. 

Sanchez vindt steun bij zijn Italiaanse ambtgenoot. Samen proberen ze de druk op te voeren in de aanloop naar de videoconferentie van de Europese ministers van Financiën. Volgens Conte is een krachtig Europees antwoord van existentieel belang. “De Europese leiders hebben een afspraak met de geschiedenis. Als we die kans niet grijpen en nieuw leven in het Europese project blazen, dan wordt het risico op mislukking reëel”, zei de Italiaanse premier donderdag aan de Britse openbare omroep BBC. In het Duitse Bild klonk hij eerder nog duidelijker. “Zoniet moeten we Europa afschrijven, en gaat ieder zijn ding doen.”

Op tafel liggen drie Europees plannen ter waarde van 540 miljard euro die, gestut door garanties van de lidstaten, de eerste vangnetten moeten spannen voor technisch werklozen, bedrijven en nationale begrotingen. Er bestaat nog discussie over de voorwaarden voor toegang tot die fondsen, met name tot het Europese noodfonds ESM. Volgens diplomatieke bronnen stelde vooral Nederland zich dinsdag heel strikt op, maar premier Mark Rutte maakte zich donderdag sterk dat er een akkoord gevonden kan worden. “Ik acht een deal vandaag mogelijk”, zei hij in Den Haag.

Daarnaast ijveren Italië en Spanje met de steun van Frankrijk voor de uitgifte van gemeenschappelijk schuldpapier om het herstel op langere termijn te financieren. Het splijt de eurolanden in twee kampen. Landen met meer gezonde openbare financiën, zoals Duitsland en Nederland, willen daar helemaal niet van weten. Naar verluidt herhaalde de Duitse bondskanselier Angela Merkel donderdag naar tijdens een videoconferentie met leden van haar christendemocratische partij CDU dat er geen politieke consensus over zogenaamde corona-obligaties is.

Zo loert een nieuwe, nog grotere eurocrisis om de hoek. Ervaringsdeskundige Jean-Claude Juncker schaart zich in de Franse krant Libération achter de uitgifte van corona-obligaties. “Het gaat hier niet om het mutualiseren van nationale schulden uit het verleden, maar het mutualiseren van de schulden die het gevolg zullen zijn van de budgetten die in stelling moeten worden gebracht om de coronacrisis aan te pakken”, duidt de vroegere voorzitter van de Europese Commissie.

Ook Juncker ziet “een risico dat de landen van het zuiden het Europese project de rug zullen toekeren indien de Unie niet reageert met het elan van solidariteit dat nu nodig is”. Anderzijds zal de coronacrisis misschien aantonen dat nationale staten zo’n situatie niet alleen de baas kunnen. “Na de crisis zullen we betere Europeanen zijn”, meent de Luxemburger. 

Lees ook:

Dagelijkse dodentol in Spanje voor tweede dag op rij gestegen: “Vanaf eind april zullen we langzaam terugkeren naar normale leven”

Ieder voor zich: hoe corona de Europese Unie doet barsten en de democratie uitholt (+)