‘Mondmaskers in de vriezer steken, werkt niet’

In de zoektocht naar manieren om het nieuwe coronavirus op gebruikte kledij en maskers te doden, duiken berichten op die beweren dat het werkt om die in de diepvriezer te plaatsen. ‘Maar dat is geen goede strategie’, zegt viroloog Steven Van Gucht.

Nikolas Vanhecke

‘De voorbije dagen hoorden we geruchten via sociale media of via persoonlijke mails waarin wordt gezegd dat maskers en andere items in de vriezer worden gestoken vanuit het idee dat dit het virus zal doden’, vertelde Sciensano-viroloog Steven Van Gucht deze voormiddag tijdens de dagelijkse persconferentie over de coronacijfers. ‘Dit is geen goede strategie’, benadrukte hij. ‘Het virus bewaart net goed bij koude temperaturen en heel lang bij vriestemperaturen.’

Wat werkt dan wel om het virus weg te krijgen? ‘Afwassen van borden en glazen in de vaatwasser’, zegt Van Gucht. ‘Of afwassen in water met Dreft. Kleren wassen in de machine werkt ook, zeker als dat op zestig graden gebeurt. Maar koude en vriestemperaturen doden het virus niet.’

Het advies om items te wassen met detergent, stemt overeen met de raad die al weken klinkt op het vlak van hygiëne: de handen wassen met zeep, doodt het virus. Mondmaskers hebben een beperkte gebruiksduur en moeten daarna worden weggegooid, daarom wordt ook al weken gezocht naar grote ladingen goede maskers.

Hoe besmettelijk is mijn brood, mijn krant, of de winkelkar?

© RR

In bepaalde rusthuizen wordt de krant momenteel met een dag vertraging geleverd, ‘zodat er zeker geen virus meer op zit’. Of mensen plaatsen hun postpakket eerst drie dagen in de berging voor ze het durven aan te raken. En durf jij nog snoeptomaatjes uit die grote bak te halen waar iedereen met zijn ‘vieze’ handen in graaide? Of hoe iedereen bij handelingen die ooit zo vanzelfsprekend en zorgeloos waren, plots paranoïde geworden is. Terecht of niet?

Als je recent onderzoek mag geloven, lijkt die plotse smetvrees niet zo heel onterecht. Want wees dat niet uit dat het virus op staal gerust twee dagen lang kan overleven? Op plastic zelfs een dag of drie. En laat nu net het handvat van een winkelkar van plastic zijn.

‘Het klopt dat uit tests in een laboratorium is gebleken dat het virus in perfecte omstandigheden na 72 uur nog teruggevonden werd op plastic’, zegt Leen Delang, viroloog van de KU Leuven. ‘Maar het ging dan wel maar om één duizendste meer van wat er oorspronkelijk op zat. Veel te weinig om een besmetting te veroorzaken. Bij staal was dat na 48 uur ook nog één duizendste. Bij karton na drie à vier uur nog de helft, en na 24 uur zelfs helemaal niets meer. En dan hebben we het ook nog over een test in een lab in de ideale omstandigheden. Een postpakket kent wel wat schommelende temperaturen tijdens het traject. En op de ene plek is het ook al wat vochtiger dan op de andere. Zaken die de levensduur van het virus ook kunnen verkorten. Moeten we dus over alles paranoïde zijn? Zeker niet. Gewoon onze handen genoeg wassen en bij het ene misschien ietsje voorzichtiger zijn dan bij het andere.’

© ies

Wat met de krant en de brieven die de postbode in je bus stak?

Delang: ‘Over hoelang het virus op papier blijft zitten, is nog niets geweten. Maar als we het zouden vergelijken met karton, dan is het na 24 uur compleet weg. Moet je je krant dan een dag laten liggen? Neen. Postbezorgers of drukkers die ziek zijn, mogen om te beginnen al niet meer werken. Dan zou het echt al om iemand moeten gaan die ziek is zonder enig symptoom. En dan nog is de kans zeer klein dat er ‘iets’ of genoeg op je krant of brieven zit. Maar wie toch ongerust is, leest de krant of post misschien beter niet meer aan de ontbijttafel. Daar maak je met je handen zeer veel bewegingen naar de mond tussen het bladeren door. Lees de krant in je zetel en was daarna je handen. Maar het gaat hier dus echt wel eerder over de gemoedsrust dan over het risico op besmetting.’

Laat je postpakketten beter eerst enkele dagen onaangeroerd?

‘Ook hier geldt de regel dat de pakketbezorgers in principe niet ziek zijn. En op karton blijft het virus niet heel lang leven. Om honderd procent zeker te zijn, neem je het pakket in ontvangst, open je het, gooi je de doos bij het oud papier en was je daarna de handen.’

© ISOPIX

Kun je besmet raken door een winkelkar?

‘Raak je gezicht niet aan tijdens het winkelen en was daarna goed je handen. Dat is de regel. Ik merk dat mensen inderdaad paranoïde zijn in de supermarkt en zelfs met handschoentjes gaan winkelen. Dat heeft helemaal geen zin want die handschoenen worden ook vuil van je kar. Kom je dan met die handschoen aan je gezicht, dan is dat net hetzelfde als met je blote hand je gezicht aanraken.’

Mag je je boodschappen meteen in de koelkast stoppen of raak je ze beter enkele uren niet aan?

‘Ik plaats alles meteen in de koelkast. Je zou inderdaad kunnen redeneren dat je die fles melk met dezelfde handen waarmee je de winkelkar vasthield uit het rek hebt genomen. Maar dat gaat toch echt al heel ver. De kans dat het virus op die manier nog eens overgedragen wordt, is echt wel zeer zeer miniem. We moeten alle maatregelen volgen, maar mensen mogen ook niet bang worden voor alles.’

Iedereen graait met in de bak met snoeptomaten of appelen, maar je kan die thuis toch moeilijk wassen met Sunlight? Voorverpakt dan maar?

‘Met zeep wassen zou inderdaad niet smakelijk zijn. Momenteel is er van de WHO geen enkele richtlijn wat betreft de overdraagbaarheid van het virus via groenten of fruit. Bij de meeste groenten is er sowieso geen probleem omdat je ze kookt of stooft. Mocht er al virus op zitten, dan gaat dat zo dood. Bij rauwe groentjes of fruit raad ik aan om die goed te spoelen met water. Maar ook hier zou ik me niet veel zorgen over maken.’

© ID/ Lieven Van Assche

Wat dan met brood? In de supermarkt haal je dat met je vuile winkelkarhanden uit het rek. En brood kun je niet wassen.

‘Ook dat is nog niet onderzocht. Ik koop mijn brood bij de bakker. Van het personeel verwacht ik dat ze toch hun handen goed wassen. Ik hoor dat ze in sommige supermarkten pompjes met zeep aan het rek met het brood plaatsen. Dat lijkt me nu wel geen slecht idee. Niet dat je het virus via brood zal krijgen, maar genoeg de handen wassen is altijd goed. Je kan natuurlijk ook voorgesneden brood kopen.’

Her en der lees je dat je na een wandeling je schoenen en jas beter een dag niet meer draagt.

‘Het virus verplaatst zich via druppeltjes, het merendeel van de mensen wordt besmet door contact met andere mensen. Maar het virus hangt niet in de lucht als je buiten gaat wandelen, laat staan dat het op je schoenen zit. Daar is niets van aan.’

Moet ik alle kleren op 60 graden wassen en twee dagen wachten om die daarna aan te trekken?

‘Sowieso is dat voor de meeste kleren al geen goed idee. Dan krimpen ze. Bij mensen die in pakweg een zorgcentrum werken en waar iemand op hun trui heeft gehoest, raad ik aan wat op te letten met de vuile was. Maar voor de rest is er geen enkele reden waarom je bijvoorbeeld een trui twee dagen moet laten liggen. Handdoeken waarmee je je handen afdroogt, moet je natuurlijk wel op 60 graden wassen. Maar ik veronderstel dat iedereen dat wel weet.’

© DVH

Moet ik altijd wattenstaafjes op zak hebben om de knopjes van de bankautomaat in te drukken?

‘Een bankautomaat is natuurlijk iets wat niet zo vaak gereinigd wordt. Je kan die knopjes inderdaad zo indrukken. Maar je kan evengoed na het indrukken van die knopjes gewoon niet aan je gezicht komen en eerst goed je handen wassen.’

Waarom de Belgische experts koele minnaars zijn van mondmaskers in het openbaar

thumbnail: null
thumbnail: null

Ja, mondmaskers in het openbare leven kunnen nuttig zijn. Maar het is geen wonderoplossing, bij slecht gebruik kan het meer kwaad doen dan goed en de zorgverleners krijgen nu absolute prioriteit. Dat zijn de belangrijkste redenen waarom de experts tot nu toe koele minnaars zijn.